Hessels, II, n° 199
$l,r.3 dinhowdt
$2,r.l6 daw
$3,r.l getrowen
Autograaf grammatica
f.5r.,r.6 howdt
f.5v.,r,19 awdts
f.3v.,r.3 vrowelyk
r.6 hondertvowt
$4,r.2 aermen
$7,r.2 Rowe
f.7v.,r,12 howt
f.5v.,r.32 aerm
f.3v.,r.7 vrowe
aerm
r.4 betrowen
$2,r.8 grootelix
$5,r.7 borgerie
$7,r.5 erstaden (germ.)
f.4 v., r.29/30 getrowlyken
f.lr.,r,16 neerstelixte
f.2r.,r.28 borgers
f.5v.,r,13 enstaen (germ.)
8. Herkomst van het handschrift
J.T. Bodel Nijenhuis trof in juli 1849 het handschrift van onze grammatica aan in
het Archief van de familie Verheye van Citters, dat berustte in het kasteel Pop-
kensburg te St.-Laurens op Walcheren. De toenmalige eigenaar, Jhr.mr. Lau
rens de Witte van Citters (1781-1862) was wethouder in Den Haag en voorzitter
van de Hoge Raad van Adel. Hij toonde - als we F. Nagtglas mogen geloven -
nauwelijks interesse voor de rijke verzameling handschriften en kaarten die hem
door zijn vader en grootvader was nagelaten. Hij verbleef nooit op Popkens-
burg. De rechtgeaarde bibliothecaris van het Zeeuwsch Genootschap Nagtglas
kan dan ook zijn naam niet in de mond nemen zonder dat hem de gal overloopt.
In 1862 schreef hij: 'Op dit huis [dwz.: Popkensburg] woonde in het begin dezer
eeuw de geleerde oudheidkenner mr. Jacob Verheye van Citters, en men zegt
dat op de zolders van het ledig staande gebouw nog vele belangrijke aanteeke-
ningen over Zeeland worden bewaard, die, zoo het waar is, jammer genoeg,
door de buiten de provincie woonende eigenaars ontoegankelijk worden gehou
den'46. Nagtglas was kennelijk minder fortuinlijk geweest dan Bodel Nijenhuis
bij zijn pogingen om de rijke schat op Popkensburg te raadplegen. In 1879 be
schreef hij de situatie onder Laurens de Witte van Citters als volgt: 'Het oude
kasteel bleef meestal ledig staan en de merkwaardige verzameling, geborgen in
een eenvoudige open kast, verhuisde naar een afgelegen zolder. Zij geraakte
dan ook in het vergeetboek en alleen het gerucht fluisterde nog van belangrijke
prenten en papieren, in het oude kasteel bewaard'47. Op de enige zoon van Lau
rens de Witte van Citters, jhr.mr. Jacob (1817-1876), geboren uit het huwelijk
met Wilhelmina, dochter van Gijsbert Karei van Hogendorp, had Nagtglas ver
moedelijk al zijn hoop gesteld, want hij noemt hem: 'de bekende en bekwame
jhr.mr. J. de Witte van Citters te 's-Gravenhage, aan wien de bezittingen te
St.Laurens [in 1862] waren toebedeeld' of 'de geleerde jhr.mr. [enz.]', maar het
heeft niet meer mogen baten. De onfortuinlijke erfgenaam zag zich gedwongen
om het middeleeuwse kasteel Popkensburg op 30 juli 1863 voor afbraak te ver
kopen 'en de schoone plantages en bosschen tot meer rentegevend bouwland [te]
maken'48.
Laurens de Witte van Citters, die eigenaar was ten tijde van Bodel Nijenhuis' be
zoek aan Popkensburg, was de zoon van mr.Jacob Verheye van Citters (1753 -
1823). Deze laatste was in leven burgemeester van St.-Laurens en woonde op
zijn kasteel Popkensburg. Hij was een geleerd en scherpzinnig man, die zich ge-
14