TEKSTVERKLARING
fol.l recto
r.l
Voorreden
inleiding
vandn
over de (lees: van den)
noodich
noodzaak (samentrekking met 'nutticheyt',
dus: 'noodicheyt')
r.2
Nederduytscher
taelkunste
Nederlandse grammatica. Men zal zich herin
neren dat de titel van ons geschrift van later da
tum is dan de tekst. Voor het begrip grammati
ca gebruikt onze auteur in de tekst de nieuw
vorming 'woortreghel' (c.q. 'woordenreghel').
Vermoedelijk is de term 'taelkunste' pas na
1584 door hem gehanteerd en wel naar analo
gie van Spiegels 'letterkunst'.
r.3/4
redelyk verstant
derede
r.12
tselue
dit
r.18
waeromme
om reden waarvan
r.22
behaechlicheyt
vreugde, plezier
r.26
middelbaere
middelmatige
r.27
bescheydenste
verstandigste
r.28
ghebrek
een tekort
opbringhen
opvoeding
r.30
bescheyden heyt
verstand
fol.l verso
r.3
vyerlicht
licht van een vuur, toorts
r.14
wt der daet
in de praktijk
niet
niets
r.17
onderwys
aanwijzing
r.20
onbewandelden
onkundige reizigers (germanisme vgl.den
Unbewanderten)
r.21
kruyss weghen
wegkruisingen
r.22
keerweghen
doodlopende wegen
r.23
reysige
reiziger
r.26
om dat
omdat het (enclitische vorm)
r.27/8
by syn eyghendom
door de hem kenmerkende hoedanigheid
r.29
dat
omdat
r.30
schechte
eenvoudige (lees: schlechte)
r.32
opsettige fantasien
geconstrueerde verzinsels (ontleend aan het
Duits? Zie: Bostoen 1982, 112, 114 n.12)
r.33
Opdatsy
slaat terug op sommighe schechte menschen
fol.2 recto
r.6
voeghen
lees: volghen
35