NOTEN
NOTEN BIJ HOOFDSTUK 1
Bij het voorbereiden van dit artikel heb ik dankbaar gebruik gemaakt van de onmisba
re diensten van Roel Vismans voor de vertaling in het Nederlands en van Mw. C. Weir
voor het typen.
1. Zie Archieven1979,30. Het archief is voor referentiedoeleinden afgekort tot 'RAZ,
Van Doorn'.
2. Zie De Bruin, 1962, 115-21.
3. De auteur van deze (ongepubliceerde) inventaris, W.S. Unger, geeft deze versie de ti
tel 'Korte statistieke beschrijving van Zeeland (begin 19e eeuw)'.
4. Het MS is op dubbele bladzijden gepagineerd van 1 tot 32: ik heb de linkerhelft van
een opengeslagen bladzijde 'A' en de rechter 'B' genoemd.
5. M. van Empel, 1935-59, deel 11, 494.
6. Zie ibid., 495-98; en Letters, 1809.
7. Zie Sneller, 1943,45.
8. Men hoeft alleen maar de weelde aan detail te bestuderen die in de provinciale archie
ven uit die tijd is verzameld (voor Zeeland zie RAZ, Gewestelijke besturen; en RAZ,
Prefectuur), en die tenminste voor 1900 zijn gelijke niet kende. Op plaatselijk niveau
is Zierikzee een goed voorbeeld, waar in het archief GAZ, Zierikzee, het materiaal
van de Franse tijd de rest van de verzameling nietig doet lijken.
9. Bv. d'Alphonse, 1900.
10. Zie bv. Goldberg, 1859-60; en het werk van Jan Kops, Commissaris tot de zaken van
den landbouw, bv. in Magazijn.
11Dit proces wordt beschreven door Van Wijk, 1950, 11-15; en door Zappey, 1978,120-
21.
12. Magazijn, 3(1807), 179-80.
13. Hoewel Boeye in 1807 de vergadering van Kops bijwoonde ibidem4(1808), 101),
veranderde zijn aanwezigheid de feitelijke Zeeuwse afwezigheid van de bladzijden
van het Magazijn niet.
14. Zie RAZ, Prefectuur, nos 982 en 983, voor een zeer gedetailleerde maar ongeorgani
seerde schat aan informatie over landbouwopbrengsten, prijzen en landoppervlakten
op Walcheren uit 1813. No. 104 in hetzelfde archief verschaft slechts een beschrijven
de indruk (geen cijfers) van de provinciale landbouw in een serie maandrapporten van
1811 tot 1813.
15. Later beter bekend onder de naam Nederlandsche Maatschappij ter Bevordering van
Nijverheid (Van Stuijvenberg, 1977, 358-59).
16. Naar verwezen in Magazijn, 4(1808), 127: afschriften werden naar de Maatschappij en
ook de Commissie van Landbouw in Zeeland gestuurd.
17. Gedocumenteerd in zijn 'Journaal' en gedrukt als J. Goldberg, 1859-60. Een volledig
geannoteerde versie verscheen in 1978 (Zappey1978)en verder zij n gedeeltelij ke re
producties van de tekst te vinden in: 'Landbouwkundige gegevens', 1959, en in Van
der Poel, 1954.
18. De Kanter, 1824.
19. Letters, 1809.
20. Warren, 1970,169-78. Het dagboek van de burgemeester van Middelburg uit die tijd is
een betrouwbaarder relaas van de campagne: zie Schorer, 1963.
21. Letters, 1809, 127, 85, 215 en 270 respectievelijk.
104
