Tabel 2.
Landbouwprodukten in Zeeland in 180-1808: productiecijfers en oogstwaarden
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Gewas
Oogst
Prijs:/. Prijs:/.
Prijzen:
Waarde van
Waarde van
Waarde van
hl/kg [Van
perhl/kgper hl/kg diverse
de oogst:
de oogst:
de oogst:/.
Doorn]
[Van
[Kops bronnen
[Van Doorn
[Kops prij
[diverse prij
Doorn]
prijzen]
zen]
zen]
Tarwe
322024hl
10.37
10,88
10,67c)
3339389
3503621
3435996
Rogge
25000hla
9.56
8,44c)
-
239000
211000
Gerst
70276hl
6,92
6,19
7,80cl
486310
435008
548153
Haver
29004hl
6,22
2,79
6,76d)
149305
66971
162267
Paardeboonen
130429hl
5,71
5,37
6,84c|
744750
700404
892134
Erwten
11279hl
6.92
10.09
12,42c)
78051
113805
140085
Koolzaad
158337hl
9,68
9,22
12,74°
1532702
1459867
2017213
Witte bonen
48267hl
10,41
9,08
12,58c)
502459
438264
607199
Aardappelen
125000hl
2,00
2,78
4,23d)
250000
347500
528750
Vlas
792000kg
-
0,25
0,35e)
-
198000
277200
Meekrap
3016500kg
0,332
0,250
0,252h)
1001478
75125
760158
Totalen
8.084.444
8.256.565
9.850.155
Bronnen: RAZ, Van Doorn, no. 12, MS biz. 21B; en:
a) schatting, gelijk aan dat van haver
b) Magazijn5(1810), tegenover p. 156
c) Overzicht, 1904. 31 (prijs 1807-08)
d) RAZ, Prefectuur, no. 116 (prijs Goes 1813)
e) Overzicht, 1904, 31 (prijs 1812-13)
f) ibid, (prijs 1807)
g) schatting van 20 stuivers per steen
h) Van den Bosch, 1850, bijlage F (gemiddelde prijs 1806-10)
Op 158.337 hl was de koolzaadoogst vijftig procent groter dan de opbrengst van 1812
op 94.193 hl. (Ibid.30, een extract uit het archief RAZ, Prefectuur, dat nu een nieuwe
nummering heeft: hier is het relevante inventarisnummer 105). De 9.037,5 hl aardap
pels is wel zeer laag vergeleken bij de geschatte 225.00 hl voor 1817. De meekrapoogst
van drie miljoen kg was behoorlijk: tijdens de hausse van 1815 produceerde de provin
cie 5,35 miljoen kg, waarvan ongeveer een zesde echter uit Zeeuws-Vlaanderen
kwam. Later in die eeuw werd 1833, met 4,67 miljoen kg, weer voor heel Zeeland, be
schouwd als een goed jaar (Notulen van de Provinciale Staten (1833), bijlagen, p. 20).
Het is duidelijk dat Zeeland veruit de belangrijkste producent van Nederland was,
wanneer we bedenken dat de gemiddelde landelijke opbrengst in 1808/09 4 miljoen kg
was (Fokker, 1855, 361). In ieder geval is het overduidelijk dat Sluijks bewering, dat
gedurende de Franse periode de productie in Zeeland vrijwel tot stilstand kwam
(Sluijk, 1958, 31), onjuist is voor 1807/08. 3 miljoen kg voor 80 procent van de gehele
provincie houdt uitstekend stand in vergelijking met het normaal gesproken hoge ni
veau van 4 miljoen kg voor heel Zeeland in de jaren 1820.
Wat de gegevens over handel en waarde betreft, schijnt Van Doorn gewoon de export
cijfers van de productieramingen te hebben afgetrokken, om de consumptiegegevens
te verkrijgen.
Met het oog op de waarden die hij aan de oogsten toeschrijft, is voorzichtigheid ge
past: de prijzen per zak die Van Doorn hanteert 7,50; 5,00; 4,50; enz.) zijn
slechts gemakkelijke benaderingen en we kunnen preciezere gegevens verschaffen
door middel van de geraamde prijzen van elders, zoals bv. Overzicht, 1904. Tabel 2 is
een poging om de gegevens van Van Doorn over het volume van de opbrengst te ge-
121
