bruiken met andere prijsschattingen en tot een schatting van de brutowaarde van de
Zeeuwse landbouwproductie (met uitzondering van Zeeuws-Vlaanderen) in 1807/08
te komen.
Van Doorns totalen voor productievolume zijn gecombineerd met drie prijzenreek-
sen: die van hemzelf (kolom 2), die verzameld door de landbouwdeskundige Kops
voor 1807 (kolom 3) en een serie gebaseerd op Zips tabellen en Middelburgse markt
prijzen voor 1807/08 (kolom 4). Alle prijzenreeksen tonen bepaalde tekortkomingen
(zie de noten bij de tabel), maar het eindresultaat is duidelijk: met inbegrip van rogge
en 'andere gewassen' (diverse zaadsoorten, bieten, groenten, fruit enz.), hebben we
het hier over een rond cijfer voor de jaarlijkse landbouwopbrengst van ongeveer 10
miljoen gulden.
16. Zie Inleiding.
17. Zowel verbouwing als verwerking van meekrap waren uiterst arbeidsintensief. Dit be
tekende dat vraag en aanbod voor meekrap op de internationale markt van direct be
lang waren voor de landarbeiders in Zeeland.
18. De zinsnede 'de lage prijzen der granen' moet in het juiste perspectief gezien worden.
Het is zeker waar dat de prijzen op de Middelburgse markt tussen 1805 en 1810 sterk
daalden, zoals Tabel 3 duidelijk maakt.
Tabel 3.
Graanprijzen per hectoliter op de markt te
Middelburg, 1801-1819, in guldens.
Jaar
Tarwe
Rogge
Gerst
1801
19,10
11,78
10,825
1802
16,87
11,46
9,23
1803
13,69
10,825
7,96
1804
14,325
8,275
7,32
1805
17,19
10,185
8,915
1806
11,46
9,55
7,64
1807
10,825
9,55
8,275
1808
10.505
7,32
7,32
1809
9,87
6,05
6,05
1810
8,915
5,41
4.775
1811
11,14
5,73
5,095
1812
21,65
14,005
8,915
1813
19,10
11,46
9,23
1814
9,87
6,685
4,775
1815
9,87
6,685
5,095
1816
14,645
11,78
11,14
1817
24,195
16,235
10,825
1818
17,825
12,735
10,185
1819
11,46
7,96
7,64
Bron: Overzicht, 1904. 31.
Maar het dieptepunt dat in 1810 bereikt werd (met tarwe 8,915 per hl) was nog steeds
een niveau dat was opgejaagd door oorlog en internationale crisis. Na de hausse die op
de oorlog volgde, werden dergelijke niveaus niet meer bereikt tot in de tweede helft
van de eeuw. Zie Overzicht, 1904,31-33, dat (voorde periode vanaf 1815) in De Mee-
re, 1982,78-79, grafisch is weergegeven.
122
