Tabel 5.
'Industriële ondernemingen' in Middelburg, Goes,
en Zierikzee in 1800, 1808, 1819
Industriën
Middelburg
Goes
Zierikzee
1800
1808
1819
1800
1808
1819
1800
1808
1819
1Metalen
Lood
1
1
Geelkoper
1
1
Plaatijzer
1
2. Hout
X
8
6
1
1
2
2
3. Manufacturen
Glas
X
1
Textiel
X
1
5
3b)
X
Hoeden
4
Touw
3
2
1
X
3
2
Buskruit
X
2
1
Bezems
2
1
X
1
1
Verf
1
Ceramiek
1
4. Raffinaderijen
Zeep
1
1
1
X
1
1
Suiker
1
Lijm
X
1
Traan
X
1
1
Zout
2
2
X
6
1
X
1
1
5. Bewerking enz.
Leer
2
3
1
1
X
3
2
Oliemolens
2
X
2
2
X
1
1
Pelmolens
2
1
1
1
in
[1]
Boekweitmolens
4
3
6. Etenswaren enz.
Chocolade
X
13
9
X
1
Snuif
XX
1
Stijfsel
X
1
1
Bier
X
2
3
3
3
3
X
1
2
Azijn
2
1
X
,a)
7. Totalen
X
53
36
13x
17
12
X
17
13
8. Buiten beschouwing
gelaten molens
X
6
12
2
2
8
X
7
10
(o.a. meekrap)
[Bronnen: 1800: Goldberg, 1859-60, pp.207-08, 217, 243;
1808: RAZ, Van Doorn, no. 12. MS biz. 23A-25B;
1819: De Kanter, 1824, pp. 123,210 249.
Noten: a) Ook genoemd in Van Doorns bron (RAZ, gewestelijke besturen, no. 793).
b) Blekerijen.
Een kruisje [xj verwijst naar een onbekend aantal ondernemingen (precieze cijfers niet vermeld);
de pelmolen te Zierikzee (in vierkante haakjes) deed ook dienst als oliemolen.]
Conclusies zijn hieruit moeilijk te trekken, maar een aantal markante kenmerken val
len op. Veel hangt af van de belangstelling die de kroniekschrijver in een bepaalde stad
toont: Goes is bijvoorbeeld door Van Doorn vrijwel verwaarloosd. Uit het feit dat een
bepaalde soort 'fabriek' niet wordt vermeld, kan alleen worden opgemaakt dat het niet
is geklasseerd-niet dat het niet bestond. De totalen betekenen derhalve vrij weinig, al
was het alleen maar vanwege de gewoonte van Goldberg om op te merken dat een be
paald soort industrie bestond in plaats van het aantal fabrieken te vermelden. Het feit
125
