opvattingen en in hoeverre concepties ontleend aan het oudere humanistisch ge
oriënteerde cultuur- en wetenschapsideaal een rol bleven spelen, kan een bijdra
ge aan de verduidelijking van deze relatie leveren. In de derde plaats zal tenslot
te worden nagegaan in hoeverre de resultaten van het genootschapsonderzoek
elders voor het Zeeuwsch Genootschap van toepassing zijn. De nadruk zal hier
bij liggen op de betekenis van het genootschap als stimulator van nieuwe, inno
verende natuurwetenschappelijke technieken.
Onderzoek naar de Zeeuwse geschiedenis en met name naar de genootschapsge
schiedenis brengt overigens wel enige problemen met zich meeDiverse archiva
lia zijn als gevolg van oorlogshandelingen vernietigd en voorstudies over de poli
tieke, sociaal-economische en culturele ontwikkelingen ontbreken nagenoeg.
Aan de andere kant heeft het Zeeuwsch Genootschap als voornaamste instru
ment van het regionaal patriottisme vanaf het midden van de vorige eeuw talrij
ke belangrijke historische studies, vaak gebaseerd op nu niet meer beschikbaar
materiaal, in zijn Archief of in boekvorm laten verschijnen. Het Genootschap
was tevens verantwoordelijk voor publicaties als de Zelandia Illustrata en de Le
vensberichten van Zeeuwen. Met name voor dit laatste werk geldt dat het on
danks vele onnauwkeurigheden onmisbaar is voor elke onderzoeker. Dank zij
de gekleurde commentaren waarmee bewerker F. Nagtglas deze delen door
spekte, vormen ze tegelijkertijd een bron voor de perceptie in burgerkringen
van de afstand tussen de diverse sociale groepen in de provincie rond het midden
van de negentiende eeuw.
Tot slot wil ik de Rijksarchiefdienst en de Provinciale Bibliotheek in Zeeland be
danken, die mij herhaaldelijk gastvrijheid en assistentie hebben verleend. De
heer H. J. Zuidervaart te Middelburg ben ik erkentelijk voor zijn hulp bij een ty
pisch Zeeuwsch probleem, het achterhalen van aanwezige maar onvindbare
stukken. Mijn speciale dank gaat uit naar drs. J.H. Kluiver te Middelburg, die
mij niet alleen vaak gehuisvest heeft, maar die ook telkens weer bereid was mij in
te wijden in de geheimenissen van de Zeeuwse samenleving en haar geschiede
nis.
3
