BIJLAGE I
Brief van Maria van Hongarije aan het stadsbestuur van Bremen over de zaak Behem, 28
augustus 1539 (SB, Dossier Behem, nr. 65).
Marie by der gracie gods coninginne, douaigiere van Hongrien, van Bohemen etc. regente
en gouvernante. Eersame lieve besundere, ons is jegewoordelick angebrocht dat ghy deze
voorleden dagen hebt doen anhalen ende gevangen houdt etlycke zeeroovers, namentlyck
Frans Behem wesende principael hoopman, de welcke mit syne toestenders ende compli
cen (dairaf eenige Keyserlycke Majesteits ons heeren ende brueders ondersaten syn) den
varende coopman van deze ende anderen landen onlancx overvallen, berooft ende groot-
elicx beschadicht hebben. Ende want ons sulcx by informacie hierop genomen te vollen ge
bleken es, begeeren dairomme aen U, dat ghy over den voornoemden Frans Behem ende
anen synen complicen ende toestenders, zoe wel Keyserlycke Majesteits onderdanen als
anderen justicie doet ende laet geschien na huere verdienten (anderen ten exemple), soe
ghy soudt willen dat wy in gelycken saken tot gemeyne oorboer ende welvaeren van den
coopmanscap van uwen burgeren, inwoonende ende anderen doen souden, hier mede den
almechtigen bevolen.
Gescreven in Den Hage in Hollandt den XXVIIIten augusti XVCXXXIX. Marie
BIJLAGE II
Getuigenverklaring afgelegd te Bremen door Jacob de Smet, een schipper uit Dieppe,
1539 (SB, Dossier Behem, nr. 48-49).
Ick Jacob de Smet, schipper van Diepe, kenne by mynen eede waer tho syne dat hiernaer
volghet.
Thon yersten is waer dat ick van Frans Behem und syn ghesellen als ick van den harinck-
fanck quam in den dienst van Jacob Bochart die dat schip thoequam ghefanghen gheweest
bin.
Tzum andren myr syn bejeghent in der zee ettlicken die im naemden unde seiden van Eng-
helant wesende myr waerschuende dat ick my wachten scholde van ettlicke zeerovers, so zy
saghten van den welcken gherooft waeren und oer vitaillez unde kleidren mit ander goe-
dren unde saghten dat sy in 2 daeghen niet ghegeten en hadden. Den welcken hebben ghe-
geven 1 tonne broodts unde bier, waervoor ons hebben ghegeven 4 Engelsche groote und
so sy saghten was al dat ghelt dat sy hadden. Den welcken ghehoort syn voort ghevaren, ho
pende dat sy wegh waeren. Nochtans bin ghevallen in oer handen des 's morghens tho 8
stonden und als dan hebben 2 schoten geschutz gheschotenwaerom uth vreese hebben ons
seilen ghestrekenUnde in den beghinne hebben ghenomen den meister van onsen schepe
ghenaempt Pieter Maschijn, overboer in oer schip unde hebben im ghevraeghet off onder
im ghein goede pilote en was de konde hadde onder FranckryckBretaingne unde Enghe-
landt. Und den selven hefft ghesaght: 'Ja, dat daer eyn was ghenaempt Jacob Smet'. Also
hebben sy my ghenomen ghefanghen unde 21 tonnen harinck und ghesalten cabillau und
ontrent 7 tonnen broodts und 12 tinnen kannen und ey taw lanck van 100 und 12 vademen,
nye van der weerde van 5 Karolus gulden und andere ghereesschaepe den schepe und ons
toekommende. Und van desen voorscreven dynghen klaeghet er godt und uch mynen
grootmistyghen heeren, uch bidde dat yr im wilt recht doen van den yemen de in onrecht
und ghe walt ghedoen hebben und dat yr mi wilt helpen om syn goet so verre als dat moghe-
lick is und an synen grauwen schip mantel den welcken in dat schip ghebleven, dat nu in
myn heeren handen is.
Daernaer dat ick ghefanghen und mit bedwanck mit oer gheweest hebbe, hebben an
boordt ghekommen unde ghenomen eyn schip gheladen mit kooien, het welcke schip had
den vervolghet de gantze voormiddagh, so dat van fruchte de luyden dat schip vorliepen.
Daernaer ghekommen an de grentze van Vlandren hebben eyn deyl van den kooien uth
14
