vooral in Middelburg naar de volkhouders zijn gegaan, ook van de niet-Zeeu-
wen. Een aantal produkten moest men buiten Zeeland halen, zoals scheepsmate
rialen en edelmetaal voor Azië. Ook kwamen de ossen voor het vlees en het spek
veelal van buiten het gewest208. Ik schat daarom dat misschien wel drie kwart van
de 600.000.000 ten goede is gekomen aan de Zeeuwse economie, dus circa
400.000.000209. Na de ondergang van de VOC, toen Middelburg ontvolkte, zul
len velen in Zeeland een traan gelaten hebben. En niet alleen de bewindhebbers.
208. ARA, Radermacher, inv. 278.
209. In Amsterdam werd 13,5% aan scheepsbouwmaterialen en 7,3% aan victualiën van de
equipagekosten uitgegeven. Verder werd vanuit Zeeland niet meer dan voor 25 miljoen
(4,2%) aan edelmetaal naar Azië gezonden. De Korte, De financiële verantwoording55.
107
