van de ruiterafdeling van Luccius'20' En op de schouder van een kruik uit Woer
den wordt meegedeeld dat deze kruik toebehoorde aan 'Lucius, schrijver van de
vijftiende cohort vrijwilligers'21. In de graffiti uit Okarben en Woerden is sprake
van het betreffende legeronderdeel. Op de scherf van Colijnsplaat ontbreekt
daarvan ieder spoor. Weliswaar vertoont de scherf aan de linker- en rechterzijde
opzettelijke beschadigingen, maar deze behoren tot een ouder graffito. Voordat
de wapenbewaarder zijn naam en functie liet graveren, waren er al letters inge
krast. Welke dat waren blijft onduidelijk, want zij zijn met een beitel vrijwel on
zichtbaar gemaakt. Aan de rechterkant lijkt zich een B of een E af te tekenen.
Een en ander wijst op een gecompliceerde gebruiksgeschiedenis, waarvan we,
ook zonder de details te kennen, tenminste de volgende fasen kunnen onderschei
den:
1De amfoor is in de tweede helft van de 2e of de vroege 3e eeuw na Chr. ge
maakt in Zuid-Spanje en gevuld met olijfolie. Daarna is zij per schip via Rhone
en Rijn naar een militaire post in Zeeland getransporteerd. Misschien was dat
Aardenburg, al staat het militaire karakter van deze plaats nog ter discussie22.
Waarschijnlijker is het dat het vlootstation dat nabij Domburg wordt vermoed de
plaats van bestemming was. Daar is de amfoor dan geleegd en de olijfolie gecon
sumeerd.
2. De lege amfoor kreeg nu een nieuwe eigenaar. Waar hij deze amfoor voor ge
bruikte blijkt niet. Vermoedelijk ging het om de opslag van waren. De nieuwe ei
genaar zou anders niet de moeite hebben genomen een tekst op de amfoor te
laten graveren.
3. Nadien kwam de amfoor in bezit van de ons bekende half-anonieme wapenbe
waarder. Hij liet het graffito van zijn voorganger verwijderen en vervangen door
een eigen tekst. Ook in dit geval blijkt niets over de functie van de amfoor. Ge
zien de rang van de nieuwe eigenaar is het aannemelijk dat de amfoor zich nog
steeds op militair terrein bevond.
4. Tenslotte is de amfoor overgebracht van Domburg(?) naar de cultusplaats van
Nehalennia te Colijnsplaat. Mogelijk heeft de wapenbewaarder daar zelf de hand
in gehad: een nog latere eigenaar zou op zijn beurt het opschrift van zijn voor
ganger onleesbaar hebben gemaakt. Maar wat hiervan ook zij, bij Colijnsplaat
vond de amfoor haar zeemansgraf dat ons onlangs na vele eeuwen een brokstuk
prijsgaf.
Amersfoort J.H. van der Werff
Middelburg - Maisbaai
D.J. Antheunisse uit West-Souburg detecteerde uit voornoemd stadssaneringsge-
bied een Romeinse munt. Het is een follis van Constantinus 1 (330-331 na
Chr.)23.
20. Schönberger/Simon, Das Kastell Okarben89 en afb. 20: MARTI SIG(niferi) TVR(mae)
LVCCI.
21. Bogaers/Haalebos, 'Woerden', 110 en afb. 3: (Cohors) XV VOL(untariorum) LVCI
ACT(u)ARI.
22. Van Dierendonck, 'Roman wall-paintings'.
23. Muntplaats Trier TRR Op de keerzijde twee soldaten bij twee veldtekens (RIC 526)(de-
terminatie KPK Leiden). Vergelijk voor wat de datering betreft Jaarverslag van de Rijksdienst
||w het Oudheidkundig Bodemonderzoek (JROB) 1986, 177-178.
140
