de Kale (843-877) in Reims zoals blijkt uit de omschriften CARLUS REX FR en
REMIS CIVITAS27.
Middelburg - Damplein
De datering van het in het vorige jaarverslag vermelde C 14-monster is gereedge
komen. Zowel de bast als een loogextract van de hele paal zijn gedateerd28. Na
ijking levert dit een werkelijke ouderdom op van 960-980 A.D. De conclusie
hieruit kan zijn dat reeds aan het eind van de tiende eeuw bouwactiviteit plaats
vond buiten de eigenlijke ronde burcht. Verder onderzoek van de kelder bracht
een aantal beerputten aan het licht. In een daarvan werd een aanzienlijke hoe
veelheid glas aangetroffen29.
Late Middeleeuwen
Inventarisatie pelgrimsinsignes (afb. 2-4)
In 1987 is een corpus samengesteld van de tot op dat moment uit de Zeeuwse
bodem bekende insignes. De resultaten zijn op schrift gesteld in het boek Heili
gen uit de modder 30. De inventarisatie is voortgezet. Over de periode 1 juli 1987
tot 1 maart 1989 konden 192 stuks worden toegevoegd aan de 713 in 1987 be
kende exemplaren (zie Tabel l)31. De exemplaren die een aanvulling betekenen
op de eerste inventarisatie worden hieronder kort besproken32. In zijn algemeen
heid kan worden gesteld dat de rangorde in het aantal insignes van een specifiek
pelgrimsoord, zoals gedocumenteerd in afb. 16a en 16b in Heiligen uit de mod
derniet wezenlijk veranderd is door het nieuw geïnventariseerde materiaal. Wel
konden vier nieuwe bedevaartplaatsen aan de lijst worden toegevoegd. Hier volgt
een korte bespreking (de nummers verwijzen naar nummers die voorkomen in de
afbeeldingen 2 tot en met 4):
27. Dat het om Karei de Kale gaat is duidelijk omdat onder Karei de Grote in Reims geen
munten van dit type zijn gemaakt. De hier beschreven munt wordt besproken onder nummer
813 in Morrison/Grünthal, Carolingian Coinage. Determinatie KPK Leiden (drs A. Pol).
28. Met respectievelijk het volgende resultaat: Middelburg-Dam 1 1075 15 (GrN-15332) en
Middelburg-Dam II 1080 15 (GrN-15576). De datering werd uitgevoerd door het Laborato
rium voor Isotopenonderzoek van de RU Groningen onder leiding van prof. dr W.G. Mook.
29. Het glas werd welwillend gedetermineerd door prof. dr H.E. Henkes uit Geervliet.
30. Van Heeringen, Koldeweij en Gaalman, Heiligen uit de modder.
31. Niet alle vindplaatsen zijn verwerkt in fig. 1. De volgende personen en instellingen ver
leenden hun medewerking: D.J. Antheunisse, West-Souburg; M. v.d. Avoort, Teteringen; H.
Bostelaar, Middelburg; P. de Jongh, Meliskerke; R. Hopstaken, Roosendaal; Museum voor
Zuid- en Noord-Beveland, Goes; L. Petiet, Middelburg; Provinciaal Depot voor Bodemvond
sten, Middelburg; R.J. Voeten, Breda; F. Vogel, Oost-Souburg; J.P. Schoutens, Retranchement;
J. Weij, Draaibrug; Zeeuws Museum, Middelburg.
32. Afbeelding 2: 1) Adrianus Geraardsbergen (cat.nr. 1) Middelburg-Pijpstraat; 2) Job Weze-
maal (cat.nr. 4) Nieuwlande; 3) Servaas Maastricht (cat.nr. 6) Nieuwlande; 4) Servaas Maast
richt (cat.nr. 6) Westkapelle; 5) Maria Aken (cat.nr. 7) Nieuwlande; 6) Maria Aken (cat.nr. 7)
Nieuwlande; 7) Thomas Becket (Canterbury (cat.nr. 9) Nieuwlande; 8) Maria Den Bosch
(cat.nr. 11) Middelburg-Korte Geere; 9) Maria Den Bosch (cat.nr. 11) Zierikzee. Afbeelding 3:
10) Maria Den Bosch (catnr. 11) Nieuwlande; 11) Petrus/Paulus/Vera Ikon Rome (cat.nr. 13)
Nieuwlande; 12) Maria Tombelaine (cat.nr. 16) Nieuwlande; 13) Drie Koningen Keulen (cat.nr.
18) Aardenburg-Voorstraat; 14) Maria Aardenburg (cat.nr. 27) Nieuwlande; 15) Maria Walsing-
ham (cat.nr. 31) Middelburg-Korte Geere; 16) Maria (cat.nr. 45) Vlissingen - Spuistraat; 17)
Antonius Abt (cat.nr. 50) Nieuwlande; 18) Antonius Abt (cat.nr. 50) Nieuwlande. Afbeelding 4:
142
