11. Veronica met de zweetdoek. Petrus en Paulus/Rome. Dit plaatje is bijzonder
belangwekkend, omdat hiermee wordt aangetoond dat ook in Rome deze flinter
dunne uit koperblik gestanste tekens werden vervaardigd. Opmerkelijk is dat
naast de tiara en de sleutels van Petrus, de 'Veronike' wordt afgebeeld in de
vorm zoals pelgrims die in de 14e en 15e eeuw droegen, namelijk als vierkant
papiertje of stukje perkament met opdruk. Het plaatje heeft, gezien de talrijke be
vestigingsgaatjes, voor de eigenaar lange tijd veel betekend.
12. Notre-Dame/Tombelaine. Dit insigne, hoewel op zich zelf niet uitzonderlijk,
is hier afgebeeld om de draagwijze te laten zien: het teken hing met een extra
oogje aan een ronde hanger die op zijn beurt met een horizontale speld op de kle
ding was bevestigd.
13. Drie Koningen/Keulen. Een relatief vroeg te dateren exemplaar van een
Keuls insigne kwam dit jaar tevoorschijn in Aardenburg (zie elders in deze kro
niek). Afgebeeld zijn, min of meer in een rechthoek geperst, Maria met kind en
de Drie Koningen met in hun handen, duidelijk zichtbaar, hun goede gaven. Het
teken had oorspronkelijk aan de zijkant vier en aan de bovenkant twee bevesti
gingsoogjes. Aan de bovenzijde zijn nog de restanten van een torenopbouw
zichtbaar. De achterzijde is vlak met bij de ogen en de torenopbouw kleine ver-
stevigingsribben. Een vergelijkbaar insigne is in 1986 te Brugge gevonden33.
14. Onze Lieve Vrouw/Aardenburg. Het betreft hier een fragment van het derde
bekende exemplaar uit Nederlandse bodem. Het insigne is van het iets afwij
kende type dat tot nu toe alleen van het enige Belgische exemplaar uit Damme
bekend was. Een van de kenmerken is dat de naam van de bedevaartplaats is op
gebouwd uit vijf letters te weten ar-den, en een pictogram in de vorm van een to
rentje burcht). Vlakke achterkant.
15. Maria met kind, Walsingham. Gaaf bewaard exemplaar van een type insigne
dat vooralsnog aan Walsingham wordt toegeschreven. Oorspronkelijk zijn aan
beide zijden twee bevestigingsoogjes aanwezig geweest. Achterzijde hol.
16. Maria met kind. De bedevaartplaats is helaas niet te achterhalen. De datering
zoals die valt af te leiden uit de vondstomstandigheden, luidt laat zestiende eeuw.
Maria is staande afgebeeld op een maansikkel omgeven door een krans van stra
len. Vlakke achterkant, oorspronkelijk acht bevestigingslipjes.
17/18. Antonius Abt. Nr. 17 toont een exemplaar van vermoedelijk dezelfde,
doch onbekende bedevaartplaats als insigne dat is afgebeeld in Heiligen uit de
modder. Het varkentje - dit keer duidelijk aanwezig - zou hem, als vermomming
van de duivel, hebben bekoord. Anthonius wist het varken echter onderdanig te
maken en het is sindsdien steeds in zijn nabijheid gebleven. Enigszins holle ach
terkant, vermoedelijk oorspronkelijk zes oogjes. Het fragment met nr. 18 draagt
de naam van de heilige: S:ANTONE:, helaas zonder verwijzing naar de plaats
van bedevaart. Vlakke achterzijde.
19. Christoffel/Verrijzenis van Christus. Ronde medaille van onbekende her
komst.
20. Johannes de Doper/ Amiens? Mogelijk betreft het hier een insigne van Jo
hannes de Doper uit Amiens34.
33. Vandenberghe, 'Metalen voorwerpen', 184 afb. 167.
34. Vergelijk Tentoonstellingscatalogus Santiago de Compostela 1000 jaar Europese Bede
vaart, Gent, 1985, 310-311; De Meulemeester, 'De Singelberg', 40.
147
