21/22. Twee ampullen van onbekende herkomst. Aan beide zijden wapenschil
den met variaties op het wapen van Bourgondië. Ampullen van dit type zijn het
talrijkst vertegenwoordigd onder de Zeeuwse bodemvondsten.
23. Luidklokje in de vorm van een speldje.
24. Ampul/Bromholm. Dit is het derde uit Europa bekende exemplaar van een
qua grootte en vorm opmerkelijk type ampul. Het is afkomstig uit Bromholm,
Norfolk, Engeland. In het klooster aldaar werd een in 1220 uit Constantinopel
ontvreemde reliek bewaard, die volgens overlevering de vorm van een patriar
chaal kruis had35. Dit kruis vinden we gestileerd terug in de vorm van de ampul.
Aan de ene zijde is Christus aan het kruis afgebeeld, waarboven een drietal pa
triarchaal kruisen. Aan de andere kant twee engelen die een groot patriarchaal
kruis verheffen. Linksmidden is nog een zwaard zichtbaar en linksboven een ex-
voto in de vorm van een scheepje Deze zijde wijkt daarmee enigszins af
van de twee in Engeland gevonden exemplaren. Volgens Spencer dateert dit type
ampullen uit het midden van de 13e eeuw36.
25. Saint-Josse-sur-mer/Montreuil. Hoewel reeds een klein rechthoekig insigne
mogelijk met Sint Jodocus in verband kon worden gebracht (zie Heiligen uit de
modder137 nr. 60.1), komt op het fragment van het hier besproken insigne de
tekst S.IOSE voor. De heilige draagt een pelgrimstas om de schouder die bezet is
met drie Jacobsschelpen. Op zijn mantel nogmaals drie schelpen. Zijn zware
schoeisel is verloren gegaan. Bij een exemplaar uit Mechelen staat de tekst op
een balk onder de voeten37. Vlakke achterkant benen met verstevigingsribben.
Tabel 1 Inventarisatie pelgrimsinsignes Zeeland (periode 1 juli 1987- 1 maart 1989).
De nummering is dezelfde als in afb. 16 in Heiligen uit de modder. Ni=Nieuwlande;
To=TolseindeMi=Middelburg; Ri=(Oud~) Rilland; Lo=Looperskapelle; We=West-
kapelle; Zi=ZierikzeeAa=Aardenburg; Vi=Vlissingen; Th=Tholen en Si=Sinouts-
kerke.
Heilige/bedevaartplaats Vindplaatsen
Ni To Mi Ri Lo We Zi Aa Si Tot.
1 Adrianus/Geraardsbergen339-446
2 Comelius/Ninove12113
3 Drie Hosties/Wilsnack44
4 Job/Wezemaal3 1 4
6 Servaas/Maastricht112
7 Maria/Aken55
8 Hubertus/St. Hubert11
9 Thomas/Canterbury516
10 Quirinus/Neuss11
11 Maria/Den Bosch111- 3
35. Spencer, Pilgrim Souvenirs307-309; Mitchener, Medieval Pilgrims37 cat.nr. 35, 105.
Zie ook Van Heeringen, Koldeweij en Gaalman, Heiligen uit de modder127, nr. 48.1.
36. Deze datering is niet in tegenspraak met de vondstomstandigheden: De ampul werd zon
der begeleidende andere vondsten aangetroffen op het diepste bewoningsniveau (op veen) aan
de Korte Geere in Middelburg.
37. Vandenberghe, 'Pelgrimstekens', 89, nr. 6. Zie ook Viaene, 'Vlaamse Pelgrimstochten',
256.
148
