Middelburg - Singelstraat
De heer E.N. Messer uit Middelburg schonk het depot twee spuiten. Ze werden
aangetroffen temidden van aardewerk uit de tweede helft van de 16e eeuw in een
beerput achter het pand Singelstraat 15. Beide voorwerpen zijn zeer ingenieus
gedraaid van hoorn; de lengte van de kleinste spuit is 8 cm van de grootste 10
cm. De effectieve inhoud is resp. ca 12 en 30 cc; de buisdoorsnede van de naald
resp. ca 1,5 en 2,5 mm.. Zowel de hoornen naaldhouder als de afdichting aan de
achterzijde van de zuigerbuis zijn afschroefbaar. De zuiger zelf heeft aan de zij
kant een uitgespaarde ruimte op de plaats waar tegenwoordig een rubberen ring
zit om de inhoud van de spuit effectief onder druk te kunnen zetten. Volgens de
heer Grooss van het Rijksmuseum voor de Geschiedenis van de Natuurweten
schappen en van de Geneeskunde in Leiden zijn het oorspuiten. Dat het hier zou
gaan om injectiespuiten is zeer onwaarschijnlijk, daar het gebruik hiervan voor
het eerst plaatsvond in het midden van de 17e eeuw en dan nog slechts voor ana
tomische doeleinden38.
Reimerswaal - Nieuwlande (fig. 8; afb. 1.5)
Ook in 1988 zijn de opmetingen van het verdronken dorp voortgezet. In februari
kwam de kaart gereed die door KLM Aerocarto in opdracht van de Provincie is
getekend. Met behulp van deze kaart zijn de fundamenten nauwgezet in te teke
nen. Hiermee is door J. Noordam en A.G. Jong, veldtechnici van de ROB, van 6
juni tot 17 juni een begin gemaakt. Daarbij is gebleken dat een daadwerkelijke
opmeting een zeer tijdrovende zaak is gezien de extreme omstandigheden van eb
en vloed en weersgesteldheid in de Oosterschelde.
Regelmatig worden aan het depot in Middelburg schenkingen gedaan van bo
demvondsten afkomstig van het verdronken dorp Nieuwlande. In een aantal an
dere gevallen kunnen voorwerpen worden gedocumenteerd. De belangrijkste in
dit verslagjaar waren, naast de al eerder ter sprake gekomen pelgrimsinsignes,
een fragment van een versierd leren 'veldflesovertrek' (fig. 8); een leren tas, hou
ten bakjes een paar trippen met dubbele (Zeeuwse) riempjes (afb. 1.5) en een
tweetal tinnen laatkoppen39.
Sluis
Door H. Hendrikse uit Breskens werd in Sluis een pelgrimsampul gedetecteerd
(zie boven).
Wemeldinge - Ned. Herv. kerk
In goed overleg met de restauratiearchitekt, ir. J.F. Hondius, het bureau voor
bouwhistorisch onderzoek Kamphuis en Hermans, de kerkvoogdij, uitvoerder en
aannemer werd een beperkt archeologisch onderzoek uitgevoerd in het kader van
de restauratie van de Ned. Herv. kerk van Wemeldinge. Daartoe werd over de ge
hele lengte van het schip op 20 juni en 21 juni 1988 een smalle put gegraven tot
in de ongeroerde grond. Op 30 januari 1989 kon tot op beperkte diepte in het
koor worden gekeken. Op grond van uit de profielen gewonnen informatie kan
de archeologische geschiedenis van het terreingedeelte onder het schip van de
kerk van Wemeldinge als volgt worden gereconstrueerd: Na een periode van
38. Voor een afbeelding zie Van Heeringen, 'Verborgen Zeeland'.
39. Van Heeringen, 'Twee tinnen laatkoppen'. Vergelijk de veldflesovertrek in; Van Heerin
gen, 'Stuk leer'.
150
