Afb.lVoor schaal zie tekst of publicatie.
1 Nieuw-Namen - De Kauter. Vuurstenen pijlpunt.
2 Domburg - strand Westhove. Zilveren toiletgarnituur.
3 Middelburg - Lange Delft. Aardewerken hoorn.
4 Coudorpe. Pelgrimsinsigne Servatius, Maastricht.
5 Reimerswaal - Nieuwlande. Leren messchede.
6 Reimerswaal - Nieuwlande. Speldje.
de eerst genoemde groep werd een tweetal terreinen geselecteerd: op één werden
grote kuilen van onbekende ouderdom vastgesteld, bij het tweede ging het waar
schijnlijk om een perceleringssysteem. In zijn algemeenheid kan worden gezegd
dat deze groep zich door zijn uitgestrektheid moeilijk met de boor laat verken
nen. Ook de datering blijft vooralsnog onduidelijk. Van de tweede groep werden
acht van de negen terreinen uitgeboord. Eén rechthoekig greppelsysteem (ca 40 x
40 m met greppels ter breedte van ca 5 m en een diepte van 1 - 1,5 m beneden
het maaiveld) is gezien het aan de oppervlakte voorkomende materiaal vermoe
delijk van Romeinse ouderdom (zie boven). Met uitzondering van twee grote
nog ter sprake komende structuren, behoren de overige vierkante grachtsystemen
allen tot omgrachte boerderijplaatsen ('moated-sites') uit de Late Middeleeuwen.
Een fraai voorbeeld is te zien op afb. 3.2. Hier staat de gracht in verbinding met
de van oost naar west lopende Eekloosche Watergang. Gezien het verkavelings-
patroon diende deze watergang in de Middeleeuwen als ontginningsbasis.
Twee terreinen met vierkante (dubbele) grachten met zijden van om en nabij
200 m kunnen waarschijnlijk worden geïnterpreteerd als legerkampen uit het eer
ste kwart van de 17e eeuw. Een ca 3 hectare groot omgracht terrein onder de hui
dige boerderij Spitsbroek kan mogelijk worden geïdentificeerd als voorloper van
de schans Spitsbrouck. Dit fort diende ter verdediging van Aardenburg tegen
aanvallen vanuit het zuidoosten. Het zou dateren uit de tijd van het Twaalfjarig
Bestand (1609-1621). Het tweede exemplaar kent ook een dubbele omgrachting
en komt op de luchtfoto bijzonder fraai naar voren (afb. 4.1.). Uit historische
bronnen is deze schans niet bekend. Mogelijk heeft hij dienst gedaan als 'Staats'
legerkamp bij de verovering van Aardenburg op de Spanjaarden. Hij ligt op een
Pleistocene zandkop aan een kreek.
Van de groep van de circulaire structuren werden er drie nader bekeken. Eén
betreft waarschijnlijk het restant van een motteheuvel. Bij beide anderen werd de
cirkelvormige greppel aangetroffen maar bleef de interpretatie onzeker. Een
eventueel prehistorische ouderdom kan niet worden uitgesloten, maar er zijn vele
'middeleeuwse' verklaringen denkbaar (terpzooi, molenberg, hollestelle etc.).
Een duidelijk voorbeeld is te vinden op fig. 4.2. De diameter over de buitenste
greppel bedraagt ca 40 m. Tot slot werden twee parallele structuren verkend. De
ene betrof de voormalige wallen van Aardenburg, de andere het tracé van een
17e-eeuwse dijk. De overige evenwijdige sporen behoren bijna zeker tot middel
eeuwse wegtracé's.
In zijn algemeenheid kan worden vastgesteld dat zich op alle onderzochte ter
reinen duidelijke archeologische sporen in de bodem bevonden, die zich goed
met de boor heten traceren. Een moeilijkheid blijft de datering. Een afdekkende
kleilaag zorgt er vaak voor dat nauwelijks scherven worden opgeploegd. Alleen
een proefopgraving kan hier uitkomst brengen.
111
