Lampe is deze aanpak overgedragen op zijn leerlingen. De prediking van Wil-
lemsen dient derhalve tegen deze achtergrond te worden beschouwd.
Om nu enig inzicht te verkrijgen in de prediking van Willemsen en in hoeverre
deze correleerde met die van Lampe, is het nodig de nagelaten preken van Wil
lemsen nader te bezien. Buiten een aantal specifieke gelegenheidspreken zijn er
van Willemsen door hem zelf geen 'gewone' leerredenen gepubliceerd. Wel is
een aantal preken in manuscript bewaard gebleven, voornamelijk van de hand
van mejuffrouw J.P. Winckelman en enige anderen die haar werk weer hebben
overgeschreven. Hierdoor zijn echter toch enige tientallen preken van Willemsen
voorhanden, voldoende om het nodige inzicht te verschaffen.
Beknopte analyse van de preken van Willemsen
De preken van Willemsen zijn aan een nader onderzoek onderwoipen. Hierbij is
gekozen voor een beknopte gestructureerde aanpak, waarbij in het bijzonder is
gelet op een zestal zaken: 1. de opbouw van de preek; 2. de mate van Schriftuit
leg (grammaticaal/exegetisch); 3. het gebruik van allegorie en typologie; 4. de
classificatie; 5. het taalgebruik; 6. overige karakteristieken.
Aan de hand van een nadere beschouwing der preken kon het volgende worden
vastgesteld164.
A. De opbouw van de preek.
Globaal genomen komt deze vrijwel steeds op het volgende neer:
a. Inleiding/voorafspraak over een Schriftgedeelte dat een parallel vertoont met
de te behandelen tekst.
b. Een kort gebed om Gods hulp165.
c. Korte weergave van de inhoud van de tekst.
d. Analytische tekstverklaring, veelal met uiteenzetting van Hebreeuwse of
Griekse woordbetekenissen. Uitleg (explicatio) van het Schriftgedeelte vindt
hierbij eveneens plaats.
e. Toepassing (applicatio) waarin de behandelde stof wordt betrokken op de toe
hoorders.
f. Slot. dikwijls bestaande uit een wens/bede of een lied166.
B. Mate van Schriftuitleg.
Kwantitatief gezien beslaat de explicatio in de preken van Willemsen tweederde
van de totale inhoud, terwijl de applicatio (meestal expliciet aangegeven) één
derde omvat. Hierbij dient opgemerkt te worden dat ook de explicatio zich ken
merkt door vooral praktische Schriftuitleg. Hebreeuwse en Griekse woordbeteke-
164. De analyse heeft zich beperkt tot de preken welke zijn opgenomen in: Willemsen, Eene
keurige verzamelingen de preken in het manuscript GWM. Van het laatstgenoemde hand
schrift wordt in bijlage 1 een beschrijving gegeven. De aanduiding hs. GWM. welke ontleend is
aan de naam van de eigenaar van het manuscript, is door mij gekozen uit praktisch overwegin
gen (HdJ).
165. Brienen, De prediking van de Nadere Reformatie141, wijst erop dat Lampe op deze
plaats, de uitdrukking 'met de hulpe Gods' bezigde en dat dit bij de predikant Theodorus van
der Groe is uitgegroeid tot een kort gebed. Dit laatste is bij Willemsen eveneens het geval.
166. Soms is het een variatie van Willemsen zelf.
70
