Afb. 23. Zierikzee - Gravenstraat. Ronde fundering vanuit het westen.
Bij toeval sneed proefput 4 ook een bakstenen fundering aan die bleek te be
horen tot een rond fundament met ingang (afb. 23). Het fundament met een fun
deringsdiepte van 0,95 m - N.A.P.. had een buitendiameter van 5 m. Hoewel het
muurwerk aan de binnenzijde was uitgebroken, zal de dikte niet veel meer dan
60 cm zijn geweest. De steenmaat van de rode baksteen bedroeg 28/29 x 14,5/14
x 7 cm. Een zich aan de oo.stzijde bevindende ingang(?) had een natuurstenen
drempel die 1,10 m breed was. Het fundament is voorlopig geïnterpreteerd als
(uitkijk)toren. Gezien de steenmaat kan de datering van het bouwsel gemakkelijk
teruggaan tot de vroege 14e eeuw. Zo is bijvoorbeeld de Nobelpoort, waarvan
wordt aangenomen dat hij uit het begin van de 14e eeuw dateert, uit hetzelfde
formaat baksteen opgetrokken als het ronde fundament aan de Kamemelksvaart.
Op 6 m afstand in westelijke richting werd vervolgens een grachtinsteek aange
troffen die, na op 9 m de grens veen - Calais-klei te hebben doorsneden, een veel
vlakker verloop kreeg. Bij het einde van de opgravingsput. juist tegen de huidige
stadswal op 14 m vanaf de toren, reikte hij tot 2,90 m - N.A.P. Uit proefputten 6
en 7 bleek dat de gracht evenwijdig loopt aan de huidige omwalling. Het bestaan
van een oudere stadsgracht dan de huidige is niet aannemelijk15. De nu gevonden
gracht, moet gezien het aardewerk en afbraakpuin van de toren(?), zijn gedempt
vóór het midden van de 16e eeuw. De jongste scherven kunnen vermoedelijk tot
Bergen op Zooms aardewerk uit de eerste helft van de 15e eeuw worden gere
kend (afb. 24)36. Het moment van afbraak van de toren lijkt in overeenstemming
35. Zie Henderikx, 'De oudste bedelordekloosters', o.m. 103-106.
36. Vergelijk bijvoorbeeld de (water)kan in Groeneweg, 'Bergen op Zooms aardewerk'. 61 afb. 28.
nr 308.
138
