werd niet bevorderd en verliet daarop de school. Vanaf 1886 kreeg hij privaatles
van J.A. de Bruijne, docent aan de H.B.S.' Piet had toen al veel belangstelling
voor geschiedenis. Waarschijnlijk is het De Bruijne geweest, die De Vos stimu
leerde om de middelbare akte geschiedenis te halen.
In november 1887 deed De Vos examen in Den Haag, maar de begeerde akte
behaalde hij niet. Het is opmerkelijk dat hij voor dit staatsexamen zakte. Hij had
een fenomenaal geheugen voor historische gebeurtenissen, namen en data. P.J.
Meertens, die een korte biografie over De Vos schreef, zoekt de reden daarvan in
opzet. De geschiedenisstudie was niet zijn eerste keus geweest. Liever had hij
voor een carrière als zeeman gekozen4. Het is de vraag of dit juist is. De Vos no
teerde vanaf medio 1886 zijn persoonlijke belevenissen in notitieboekjes. Daar
uit kan worden afgeleid dat zijn verlangen om te gaan varen eerst in het najaar
van 1888 rees. Tochtjes naar België met bevriende schippers uit Bruinisse stimu
leerden deze wens. Op 19 juli 1890 kwam het tot een conflict met zijn ouders
toen hij hen in kennis stelde van zijn ideaal. Hij noteerde: 'Grote ontstemming
mijner ouders nu ik hun mijn plan meedeel om te gaan varen'5.
Reeds op jonge leeftijd had Piet de Vos een grote belangstelling voor de ge
schiedenis van Zierikzee en Schouwen-Duiveland. Er zijn geen aanwijzingen dat
zijn ouders of grootouders een dergelijke belangstelling hadden. Nog maar 12
jaar oud las hij alles wat hij kon bemachtigen over de geschiedenis van Zierikzee
en Zeeland5. Uit die interesse vloeide het verzamelen voort. Zoals met jongens
van zijn leeftijd begon het verzamelen heel gewoon, zoals met het sparen van
munten. In 1887 was deze collectie gegroeid tot 390 stuks.
In datzelfde jaar waagde hij zich aan zijn eerste historisch artikel: 'Een wande
ling door Zierikzee in de 17de eeuw'. Dit verscheen in de Zierikzeesche Nieuws
bode. een van de twee lokale kranten. Het was de eerste in een lange reeks.
Dankzij de contacten met redacteur M.J. Waale kreeg hij opdrachten op jour
nalistiek terrein, zoals een verslag van de feestelijkheden naar aanleiding van de
tiende verjaardag van kroonprinses Wilhelmina in 1890. Hij verdiende er 7,50
mee. Hij pakte ook ander werk aan. Eind januari 1890 catalogiseerde hij vier da
gen lang de boeken van wijlen mr. C. van der Lek de Clercq, notaris in Zierikzee.
ningen betreffende de familie De Vos; Pieter Dignus de Vos, Stamlijst van de familie De Vos, geves
tigd geweest op het eiland Tholen en te Zierikzee, Zierikzee 1916; J.L. Braber, Stamlijst van de fami
lie De Vos. Gens Nostra, maandblad der Nederlandse Genealogische Vereniging, 24 (1969), 114-119.
3. SAZ, Archief Gemeente Zierikzee, Correspondentie 1886, nrs. 147a en 435. J.A. de Bruijne
kreeg bekendheid met zijn De Geschiedenis van Nederland in onzen tijd 1848-1888.
4. P.J. Meertens, Pieter Dignus de Vos, Handelingen en levensberichten van de Maatschappij der
Nederlandsche Letterkunde, 1942-1943; herdrukt in: Meertens over de Zeeuwen, Middelburg 1979,
415-420.
5. SAZ, Verzameling P.D. de Vos, Aantekeningen uit notitieboekjes, 1886-1891. De oorspronkelijke
notitieboekjes zijn waarschijnlijk door De Vos vernietigd. Alleen aantekeningen daaruit zijn bewaard
gebleven. Wilde De Vos door de originelen te vernietigen bepaalde aantekeningen aan de vergetel
heid prijsgeven
6. Brief van P.D. de Vos aan F. Nagtglas, 6 november 1893. Zeeuwse Bibliotheek, Handschriften nr.
1289.
186