Boeken en prenten
Zijn historische kennis vergaarde hij aanvankelijk vooral uit boeken. De Vos
bouwde zijn bibliotheek op door aankoop en schenking. Ook ruilde hij boeken.
Niet alle werken, die voor hem van belang waren, kon of wilde hij aankopen.
Daarom leende hij boeken van anderen of van bibliotheken om daarvan uittrek
sels te maken. Ook via veilingen wist hij de hand te leggen op voor hem waarde
volle boeken. Zo bemachtigde hij in 1891 een exemplaar van de Nederduytsche
Poëmata van Hofferus op een auctie in Utrecht.
Vanaf de jaren '90 onderhield De Vos contacten met andere geschiedbeoefe-
naars in Zeeland. Aanvankelijk waren dat vooral J. van der Baan in Wolphaarts-
dijk en F. Nagtglas. Via hen werd De Vos bij anderen geïntroduceerd. Dat waren
in het bijzonder de gemeentesecretaris H.M. Kesteloo uit Domburg, de arts dr.
J.C. de Man in Middelburg en zijn dochter, de numismatica M.G.A. de Man, en
F. Caland in Den Haag. Met hen onderhield De Vos in hoofdzaak schriftelijk
contact. Later voegde zich daarbij C. Hollestelle uit Tholen. Zij wisselden regel
matig hun nieuwste publikaties uit.
De contacten met F. Nagtglas (1821-1902) bezorgden De Vos een uitbreiding
van zijn bibliotheek. De uit Utrecht afkomstige Nagtglas woonde van 1845 tot
1852 in Zierikzee waar hij arrondissementsijker was geweest en zijn eerste
vrouw had leren kennen. Nagtglas genoot grote bekendheid op het gebied van de
Zeeuwse geschiedenis. Hij werd vooral bekend door zijn voortzetting van de be
schrijving van de Zelandia Illustrata en zijn Levensberichten van Zeeuwen. Voor
dit laatstgenoemde werk droeg De Vos veel materiaal aan, waarvoor Nagtglas
hem dank bracht in de inleiding. Op het eind van zijn leven verhuisde Nagtglas
met zijn tweede vrouw naar De Bilt. Eén van de weinigen met wie Nagtglas con
tact hield was P.D. de Vos. Zijn brieven en briefkaarten waren voor Nagtglas her
inneringen aan de gelukkige jaren, die hij in Zierikzee had doorgebracht. Het was
Nagtglas' uitdrukkelijke wens dat na zijn overlijden De Vos de eerste keus zou
hebben om uit zijn bibliotheek over te nemen hetgeen voor Zierikzee nuttig kon
zijn.
P.D. de Vos' historische interesse was terug te vinden in zijn bibliotheek. Hij
bezat vrijwel alles over Zierikzee en Schouwen-Duiveland, wat ooit verschenen
was. Ook bezat hij veel publikaties over de andere delen en plaatsen van de
Zeeuwse provincie. Daarnaast had hij veel algemene geschiedkundige werken in
zijn boekenkasten staan. Maar ook literaire werken stonden op de planken.
Vanzelfsprekend verzamelde P.D. de Vos ook historisch-topografisch materiaal
van Zierikzee en omstreken. Hoewel er weinig gegevens zijn over de omvang en
inhoud van deze collectie mag worden aangenomen dat hij de in het bijzonder
voor 1800 vervaardigde gravures van Zierikzee en van Schouwen-Duiveland in
zijn bezit heeft gehad. Daartoe zullen ook kaarten van Zierikzee en van Schou
wen-Duiveland hebben behoord. Dit verzamelgebied bleef voor hem uitgangs
punt. Zo schonk hij een fraai uitgevoerde tekening van het interieur van de Grote
kerk in Goes uit de tweede helft van de 18de eeuw aan het Zeeuwsch Genoot
schap ten behoeve van de Zelandia Illustrata7.
7. M. Fokker, Zelandia illustrata, Verzameling van kaarten, portretten, platen enz. betreffende de
oudheid en geschiedenis van Zeeland, 2e vervolgMiddelburg 1897, 19, 20.
188