1936 in een artikel ter gelegenheid van De Vos' zeventigste verjaardag als volgt
uit: 'Met een variant op het bekende woord van Vondel zou men van hem mogen
zeggen, dat "al wat in Zierikzee besloten ligt, in zijn hoofd is gevaren'"20.
De bestemming
De Vos' verzamelingen uittreksels en genealogieën verhuisden met zijn biblio
theek naar het huis van P. van Beveren (1894-1970) aan de Meelstraat (nr. 47).
Hij was aanvankelijk werkzaam als boomkweker. Zijn historische interesse
bracht hem in aanraking met PD. de Vos, waaruit een jarenlange vriendschap
voortkwam. Door zelfstudie had Van Beveren zich een grote kennis verworven.
In 1947 werd hij door het gemeentebestuur benoemd tot tijdelijk ambtenaar ter
secretarie, belast met de zaken betreffende het oud-archief en daardoor een van
de opvolgers van zijn overleden vriend De Vos. Met ingang van 1 januari 1950
werd hij tevens conservator van het gemeentemuseum.
Als historisch deskundige genoot Van Beveren grote naam en faam binnen en
buiten Zierikzee. Vooral voor het archeologisch onderzoek heeft hij grote ver
diensten gehad, die erkenning vonden in de uitreiking van de Zilveren Anjer door
Z.K.H. Prins Bernhard in 1961. De gemeente Zierikzee verleende hem bij zijn
afscheid in 1963 het ereburgerschap. Al eerder, in 1950. had hij van het gemeen
tebestuur de erepenning in zilver ontvangen.
Direct na het overlijden van PD. de Vos in 1942 kreeg P. van Beveren van
rijksarchivaris Meerkamp van Embden toestemming het voor het Rijksarchief
bestemde legaat nog enige tijd bij zich te houden. Van Beveren wilde de aanteke
ningen doornemen. In december deed notaris P. Heering, die de nalatenschap be
handelde, een poging de stukken voor Zierikzee te behouden. Hij legde de vraag
voor of bruikleen ten behoeve van het Zierikzeese gemeentearchief mogelijk
was. De historicus en directeur van de Zierikzeese Rijks Hogere Burgerschool,
dr. J.J. Westendorp Boerma, die regelmatig contact had gehad met De Vos, en het
een en ander over de geschiedenis van Zierikzee had gepubliceerd, zou dit zeer
toejuichen 'daar een en ander voor Zierikzee meer van belang is dan voor het
Provinciaal archief". De rijksarchivaris wees het verzoek af. Naast formele rede
nen voerde hij aan dat dit in strijd zou zijn met de bedoeling van de erflater. Bo
vendien bestreed hij de zienswijze van Westendorp Boerma. Nadat Van Beveren
aangespoord was het materiaal op te zenden, arriveerde dit in februari 1943 in
Middelburg21.
Het legaat had voor het Rijksarchief grote waarde, een belang dat echter door
De Vos nog niet voorzien kon zijn toen hij zijn testament liet vastleggen. In de
meidagen van 1940 werd Middelburg getroffen door een zwaar bombardement,
dat werd uitgevoerd door de Duitse luchtmacht. De abdij, waarin het Rijksarchief
was gevestigd, werd getroffen. Als gevolg van de door het bombardement ont
stane brand ging onder meer een groot deel van de Zeeuwse doop-, trouw- en be-
graafboeken verloren. Op last van de rijksarchivaris waren in 1939 de Zierik
zeese registers overgebracht naar Middelburg. Weliswaar hadden deze al eerder
20. P.J. Meertens, P.D. de Vos, in: Zierikzeesche Nieuwsbode, 12 augustus 1936.
21. RAZ. Archief Rijksarchivaris in Zeeland. Correspondentie. 1942.1943: Verslagen omtrent 's
Rijks oude archieven, 's-Gravenhage 1942. 54.
202
