moeten worden overgedragen, namelijk na het ontslag van De Vos als gemeente
archivaris in 1933, maar omdat deze in de praktijk als zodanig bleef fungeren,
maakte de rijksarchivaris geen bezwaar de bestaande situatie te bestendigen. De
Vos was in 1938 als tijdelijk ambtenaar belast met archiefzaken opgevolgd door
mr. W. Nieuwenhuijsen, advocaat en procureur in Zierikzee. Maai" deze beschikte
niet over het vereiste archiefdiploma. Daarom moesten de Zierikzeese doop-,
trouw- en begraafboeken, die rijkseigendom waren, naar Middelburg worden
toegezonden. Ook het archief van de Weeskamer werd toen, om diezelfde reden,
naar Middelburg overgebracht. Dit archief bleef gespaard, de doop-, trouw- en
begraafboeken gingen echter, met uitzondering van enkele delen, verloren.
Door het verlies van een groot deel van de Zeeuwse doop-, trouw- en begraaf
boeken, kregen de door De Vos gemaakte uittreksels en de door hem nagelaten
genealogische aantekeningen grote waarde. Hij was de enige, die op een dermate
grote schaal zoveel registers had doorgewerkt. Sindsdien maken velen een dank
baar gebruik van zijn aantekeningen.
Het restant van het door De Vos nagelaten materiaal kwam voor het grootste
deel in het bezit van P. van Beveren. De selectie van het voor het rijksarchief be
stemde materiaal vond niet plaats volgens strakke lijnen. Als gevolg daarvan
werd meer aan het rijksarchief overgedragen dan strikt genomen de bedoeling
was. Anderzijds bleef materiaal achter, dat wellicht onderdeel is geweest van het
legaat.
Hoewel Van Beveren het een en ander uit zijn verzamelingen afstootte bleven
deze niettemin van grote waarde. De bibliotheek, met daarin het via De Vos ver
worven materiaal, werd door de gemeente Zierikzee in 1970 aangekocht voor
15.000 gulden. De gemeente verkocht op haar beurt een deel aan de Provinciale
Bibliotheek in Zeeland.
De boeken die behouden bleven, werden voor het overgrote deel opgenomen
in de bibliotheek van het toenmalige Gemeentearchief Zierikzee, dat in 1979 op
ging in het Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. De
handschriften werden daaruit verwijderd en geordend. Het resultaat was dat deze
onderverdeeld werden in de Verzameling J. van der Baan en de Verzameling P.D.
de Vos. Een klein deel werd overgebracht naar de handschriftenverzameling van
het streekarchivariaat.
Samenvatting
Pieter Dignus de Vos (1866-1942) heeft zijn leven lang alles verzameld, wat ver
band hield met de geschiedenis van Zierikzee en Schouwen-Duiveland. Zijn his
torische interesse bleef niet passief. Vooral nadat hij in 1891 op de Zierikzeese
gemeentesecretarie kwam te werken, kreeg hij gelegenheid de stedelijke archie
ven te raadplegen. Vooral het stamboomonderzoek had zijn interesse. Hij maakte
op ruime schaal aantekeningen, die hij verwerkte tot genealogieën en artikelen.
Toen hij in 1920 benoemd werd tot gemeentearchivaris van Zierikzee kon hij
zich geheel wijden aan de geschiedenis van zijn geboortestad. De kroon op zijn
werk zette hij door de publikatie van De vroedschap van Zierikzeeeen verzame
ling genealogieën, gegroepeerd rond de leden van de stedelijke raad. Zijn hulp
vaardigheid werd door velen geroemd. Anderen liet hij delen in zijn bezit. Reeds
tijdens zijn leven gaf hij een deel van zijn verzamelingen weg. Zijn boeken, zijn
203
