AANTEKENINGEN BIJ HET LEGAAT VAN DE
OUDHEIDKUNDIGE J.A. HUBREGTSE
J.A. Trimpe Burger
Een bekende en voor de geschiedenis van Zeeland belangrijke verzameling op
archeologisch gebied, in het bezit van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, is ongetwijfeld de 'collectie Hubregtse'. J.A. Hubregtse, in le
ven onderwijzer te Burgh op Schouwen-Duiveland. heeft van 1911 tot zijn over
lijden in 1940 vooral in de duinen en op het strand van Schouwen intensief ge
zocht naar archeologische overblijfselen uit de prehistorie, de Romeinse tijd en
de middeleeuwen. De collectie Hubregtse, bestaande uit talloze munten, sie
raden, gebruiksvoorwerpen, aardewerkfragmenten en curiosa, is vooral wat de
vroege middeleeuwen aangaat, van internationale betekenis. Bij het legaat Hu
bregtse uit 1940 behoort een omvangrijk persoonlijk archief. Door de oorlogs
omstandigheden in 1940-1945 kon de nalatenschap van Hubregtse eerst 8 augus
tus 1946 per vrachtauto vanuit Renesse, waar de collectie op enige adressen
veilig was ondergebracht, naar Middelburg worden vervoerd'.
J.A. Hubregtse, leven en werken
Johannes Adriaan Hubregtse werd 22 maart 1878 in Scherpenisse geboren en
overleed woensdagavond 10 juli 1940 in het ziekenhuis van Noordgouwe op vrij
jonge leeftijd; hij had zijn gezondheid te lang verwaarloosd en een dringende
operatie werd uit angst steeds maar uitgesteld tot het te laat was. Hubregtse was
onderwijzer aan de openbare school in Burgh. Het schooltje staat er nog en
vormt hopelijk een blijvende herinnering aan de vroegere activiteiten van de
vooral als oudheidkundige en streekkenner alom gewaardeerde onderwijsman.
Hij woonde tot kort voor zijn overlijden in een dorpswoninkje te Burgh dat in de
loop der jaren steeds meer op een pakhuis begon te lijken, volgestouwd met kas
ten, boeken, stapels papieren en een paar honderd dozen en sigarenkistjes die al
lerlei oudheidkundige vondsten bevatten2. Hubregtse had reeds vanaf zijn jeugd
1Op verzoek van de familie heeft in 1940 J.M. de Nooyer, hoofd van de openbare lagere school te
Renesse en vriend van Hubregtse, de nalatenschap afgewikkeld. De verzamelingen van Hubregtse en
bijbehorende documenten zijn gedurende de oorlog 1940-1945 en ook nog een jaar daarna, op wisse
lende adressen ondergebracht, o.a. in een kluis en op de zolder van het gemeentehuis te Renesse.
Door de goede zorgen van De Nooyer en de hulp van J. Hoogenboom is de collectie Hubregtse zon
der verliezen of beschadigingen te hebben geleden, de moeilijke tijden in de oorlogsjaren doorgeko
men. Bron: Rijksarchief in Zeeland (RAZ), Archief van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen (AKZGW), correspondentie J. de Nooyer - P.J. van der Feen, 1940-1946, idem corre
spondentie J.M. de Nooyer - A. Meerkamp van Embden, 13-7-1940; voorts jaarverslag Zeeuwsch Ge
nootschap, AZG 1941-1942, XX.
2. De archeologische vondsten van Hubregtse worden zoveel mogelijk in hun originele verpakkin
gen bewaard en zijn in grotere eenheden (standaarddozen) ondergebracht in het Provinciaal Depot
voor Bodemvondsten te Middelburg (PDB). De muntenverzameling en de metalen voorwerpjes zijn
vanwege hun kwetsbaarheid opgeborgen in een veilig depot van het Zeeuws Museum of bevinden
zich voor een deel in de expositie van de afdeling archeologie.
205