Afb. 11. Het verplanten van 'aardbeziën' in de kwekerij van J.C. Persant Snoep te
Kapelle, foto ca. 1919.
uit de archieven, zonder dat het verband met een bepaald rapport of dossier altijd
herkenbaar is.
Wel is duidelijk dat een aantal van deze kaarten vervaardigd of aangepast is uit
een oogpunt van defensie. Zo zijn er twee kaarten uit 1782 en 1784 waaraan de
naam van de militaire ingenieur C.J. van de Graaff verbonden is. Te weten een
manuscriptkaart van de Westerschelde uit 1782 en een gedrukte kaart van
Zeeuws-Vlaanderen (Covens en Mortier) door Van de Graaff in 1784 aangevuld
en een nota over de gesteldheid van de Westerschelde. De herkomst van de door
Van de Graaff vervaardigde kaarten is bij gelegenheid van de voorbereiding van
dit artikel duidelijk geworden. Voor zijn vertrek in 1784 naar Kaap de Goede
Hoop als gouverneur stelde Van de Graaff deze kaarten met andere stukken, bij
brief van 1 juni van dat jaar, in handen van de Oranjegezinde secretaris van de
Staten van Holland, A.J. Royer. Eerst na diens overlijden kwamen ze bij legaat in
1820 aan koning Willem I. Opmerkelijk aan de kaart van 1784 is dat Van de
Graaff die gemaakt had 'met assistentie van den ijverigen opsigter der Fortifica
tiën J. Blanken'.
Ook een latere topografische kaart van Zeeuws-Vlaanderen vervaardigd door
L. de Pauw in 1819, bevat aanvullingen over inundaties en defensiewerken uit de
jaren 1830-1832 aangebracht door K. Schrauer, een waterstaatsingenieur. Uit de
laatste wereldoorlog zijn twee opmerkelijke kaarten aanwezig, te weten een kaart
met de verwoestingen en inundaties in Zeeland, vervaardigd door de Dienst We
deropbouw en gedateerd 17 januari 1945 en een kadastrale tekening van Schoon-
dijke waarop aangegeven de vernietigde, zwaar en licht beschadigde huizen in
14
