VLEERMUIZEN IN ZEELAND
EEN BALANS ANNO 1994
J.P. Bekker en K. Mostert
INLEIDING
Ruim tien jaar geleden is in Zeeland voor het eerst op een min of meer systemati
sche wijze onderzoek verricht naar het voorkomen van vleermuizen. Aanvanke
lijk had vooral de telling van vleermuizen in winterverblijven de aandacht. De
laatste jaren zijn met behulp van de zogenaamde bat-detector ook in de zomer in
ventarisaties verricht. Ook zijn er verspreid in vaak moeilijk toegankelijke litera
tuur nog wel aanvullende gegevens beschikbaar; dit betreft meestal algemene ob
servaties. Onderstaand artikel behandelt eerst enkele facetten van algemene aard
waarin vleermuizen in Zeeland een rol spelen. Vervolgens komen de verschil
lende manieren van onderzoek naar vleermuizen aan de orde. In hoofdstuk II ko
men de resultaten aan bod van het onderzoek in het zomerhalfjaar' en in hoofd
stuk III de resultaten van het onderzoek naar overwinterende vleermuizen. Ook
worden hier de belangrijke winterverblijven besproken en de manier waarop tel
lingen in winterverblijven verlopen. Aan de hand van kaarten wordt de huidige
verspreiding per soort in de provincie Zeeland weergegeven. Afb. 15 geeft een
overzicht van de totalen per wintertelling van de soorten die frequent in Zeeland
overwinteren. Bijlage 1 bevat een tabel met daarin de vleermuissoorten en hun
aantallen per seizoen. De resultaten van de verschillende tellingen worden met
elkaar in verband gebracht en leemtes in de huidige gegevens worden gesigna
leerd. Tot slot volgt een bespreking van de algemene kansen en bedreigingen
voor vleermuizen met betrekking tot de algemene geografische ligging en de
specifieke kenmerken van het Zeeuwse landschap.
I. ALGEMEEN
1. Vleermuizen in de Zeeuwse cultuur
Bath
De oudste vermelding van vleermuizen in de Zeeuwse cultuur is te vinden in het
wapen van Bath (Smallegange, 1696). Hierin staat een vleermuis afgebeeld op
een rood veld met twee zilveren sterren er boven en drie er onder. In de Encyclo
pedie van Zeeland wordt het wapen van Bath beschouwd als een zogenaamd
sprekend wapen in verband met de Engelse betekenis van het woord bat vleer
muis). Aarssen noemt deze verklaring wel erg fantasierijk. Zonder nadere onder
bouwing acht hij het meer waarschijnlijk dat de naam Bath is ontleend aan de
1In afb. 2 en in hoofdstuk II, 4 staat de wetenschappelijke naam vermeld; in het overige wordt,
vanwege de leesbaarheid, het gebruik van deze benaming achterwege gelaten.
77