ken zo slecht onderhouden en zodoende geleidelijk in verval geraakt zijn, heeft
men ook de financiële huishouding doorgelicht. Althans, er is een overzicht bij
gevoegd van de schulden, waaronder een dozijn gemeenten gebukt gaat"9 - en
kele ten gevolge van recente kerkbouwactiviteiten120.
Alleen in Goes had men daartoe kennelijk voldoende reserves achter de hand
gehad. En waar het werk in Zuiddorpe inmiddels voltooid is, is men in de twee
andere plaatsen nog maar halverwege de vergroting, en verzoekt men bij deze
meteen om forse bedragen om het begonnen werk af te kunnen ronden, ook al
had men in Vlissingen daarmee twee jaar eerder bij het departement bot gevan
gen, en in Tholen daarvoor het vorige jaar al 6.000 subsidie ontvangen. In Vlis
singen ontbraken nog onder andere het gewenste zeskante torentje, een nieuw or
gel, grafkelders, behang en gordijnen - stadsarchitect Jan Braaxc heeft er een
plan voor opgemaakt121 - alsmede geld om het reeds in 1818 gedane werk ook te
betalen; in Tholen was de helft van het gevraagde bedrag bestemd voor herstel
van de pastorie122.
Ook andere 'oude' klanten hadden zich opnieuw aangemeld. Zo de katholieke
gemeente van Sluis, waar men weer met het nog niet gehonoreerde nieuwbouw-
plan van najaar 1818 op de proppen komt - ditmaal wel met een begroting, die
30.200 bedraagt en waarvoor men van het Rijk 29.200 vraagt: nagenoeg een
derde van de verzochte cumulatieve subsidiesom van alle elf kerken tezamen. En
ofschoon de vorige gouverneur, Schorer, indertijd het op krap de helft daarvan
berekende vergrotingsplan als te duur en overbodig afgewezen had, erkent het
provinciebestuur nu de onmogelijkheid van een verbetering van de veel te be
krompen en hoogst bouwvallige schuurkerk, en daarmee de noodzaak van
nieuwbouw123.
Het was in dit opzicht gelukkig ook het enige geval; elders werd hooguit ver
groting verlangd, en meestal slechts herstel - behoudens Oostburg, maar daar
werd de aanvraag om vervanging van de in 1804 aangekochte Waalse kerk door
het provinciebestuur in een uitbreiding omgezet, en betrof het nieuwe toen nog
slechts de pastorie124. Daarentegen hebben de ingezetenen van Axel niets meer
van zich laten horen - misschien wel, omdat naar mogelijke nieuwe kerkgemeen
ten niet gevraagd was.
De bestelling van Heinkenszand tenslotte heeft de directieven van de direc
teur-generaal net gekruist; de aanvraag om 10.000 subsidie voor een op
17.000 berekende behoorlijke inrichting en vergroting van de huiskerk op Bar-
bistein125 werd in het rapport van Gedeputeerde Staten meegenomen.
119. 'Staat van Schulden op de R.Cath.Kerken en Pastorijen in Zeeland', bijl. bij brief GS aan DG,
19-10-1819, R.K.Ere 63, doss. 4207.
120. Te weten Vlissingen 14.360), Tholen (ƒ1.100). Boschkapelle 500), Westdorpe 4.572)
en Zuiddorpe 4.564). Vgl. dienaangaande Pro Memorie, bijl. bij brief G aan DG, 17-1-1821 no. 4,
R.K.Ere 80, doss. 5169, waarin dit expliciet zo gesteld wordt.
121. Zie begroting van stadsarchitect Jan Braaxc dd. 1-3-1819, bijl. bij Pro Memorie bij brief
GS aan DG, 19-10-1819, R.K.Ere 63, doss. 4207. De totale nog benodigde - en van het rijk ge
vraagde - som beliep 8.577.
122. Totaal 5.050; daarvan 2.050 voor de kerk. Zie Pro Memorie, bijl. bij brief GS aan DG, 19-
10-1819, R.K.Ere 63, doss. 4207.
123. Pro Memorie, bijl. bij brief GS aan DG, 19-10-1819, R.K.Ere 63, doss. 4207.
124. Vgl. Request P en KM aan K, 27-9-1819, SS 1140: 2-2-1821 no. 82, en Pro Memo, bijl. bij
brief GS aan DG, 19-10-1819, R.K.Ere 63, doss. 4207. Gevraagd werd nu 12.120, daarvan 9.000
voor vergroting van de kerk.
102