deskundige te benoemen138, maar zij konden hun reis- en verblijfkosten niet beta
len en wilden hiervoor eerst een oplossing geformuleerd zien, terwijl Noord-Hol
land buitendien geen kans zag iemand voor dit werk vrij te maken13'. Gelderland
was in de ogen van het provinciebestuur te uitgestrekt, om op korte termijn door
een tweekoppige delegatie afgewerkt te kunnen worden - daarvoor zou men dan
het halve college moeten inschakelen, en dat was onmogelijk1"1" - en Utrecht wees
om financiële redenen de inspectie al bij voorbaat van de hand141. Noord-Brabant
tenslotte meende een goedkoper alternatief bedacht te hebben: onderzoek via de
districtsschouten142.
Eén en ander deed de koning uiteindelijk, nadat geen enkel ministerie bereid
bleek de toekomstige onkostenrekeningen te betalen, op 7 januari 1821 besluiten
van de hele algemene inspectiereis af te zien, en te bepalen 'dat alle reclamatien
betrekkelijk die kerkgebouwen op de gewone wijze, bij voortduring door de Ge
deputeerde Staten der Provinciën onderzocht worden, nadat door hun de noodige
inlichtingen deswege zonder kosten bij de lokale autoriteiten zullen zijn inge
wonnen' l43. Men was hier weer terug bij af.
Behalve in Zeeland, want daar had gouverneur Van Doorn 16 februari 1820
reeds een commissie geïnstalleerd, en die heeft haar declaraties, die in totaal
1.375 beliepen, wel - na lang wachten en uitvoerig ministerieel overleg - door
Den Haag betaald gekregen. Belast was hier voor Gedeputeerde Staten het lid
jhr. A.C. van Citters, aan wie als deskundige de inspecteur der landsgebouwen,
Abraham Voerman144, en als personele ondersteuning een klerk van de provin
ciale griffie - M. Paspoort - en statenbode J. Cadet waren toegevoegd145.
De commissie ging meteen op pad. Op haar rondreis, die van 18 februari tot
21 maart duurde, werden alle eilanden aangedaan. In totaal had men 26 werkda
gen volgemaakt, daarvan één dag in Zeeuwsch-Vlaanderen liefst 16 uur in totaal
gereisd. Alles bijeen acht dagen had men noodgedwongen het werk moeten on
derbreken, tenzij men ter plekke wat te doen had: de 24e en 27e februari waren
'verwaaid' te Sluis, de 2e, 3e, 4e en 5e maart te Philippine, de 12e maart te Tho-
len, de 16e maart te Zierikzee146. Onderwijl bezocht, bekeek, althans besprak, zij
138. Blijkens brief DG aan K, 3-3-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462 (Ook in SS 1127: 7-1-1821 no.
58). Groningen deelt per brief van G aan DG 22-2-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462, mee, zelfs de twee
personen aangewezen te hebben, maar de reis tot de lente uit te stellen, en laat vervolgens niets meer
van zich horen. Ook Friesland deelt (brief G aan DG no. 65, 23-2-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462)
mee, een commissie afgevaardigd te hebben, maar zwijgt de rest van het jaar. Overijssel wacht blij
kens brieven G aan DG (3-2-1820, 17-4-1820, 26-4-1820, alle drie R.K.Ere 54, doss. 3717) een rege
ling inzake de onkostenvergoeding af, en Zuid-Holland (brief G aan DG, 18-2-1820 no. 180/1441,
R.K.Ere 66, doss. 4462) keek op soortgelijke wijze de kat uit de boom.
139. Blijkens brief DG aan K, 3-3-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462 (Ook in SS 1127: 7-1-1821 no.
58). Zie ook brief G aan DG no. 90/529, 18-2-1820 aldaar.
140. Brief G aan DG no. 665/30, 16-3-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462.
141. Brief G aan DG no. 16, 29-2-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462.
142. Brief G aan DG, 29-2-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462.
143. Zie brief SvS aan DG no. 58, 7-1-1821, R.K.Ere 80, doss. 5169 (Ook in SS 1127: 7-1-1821 no.
58). Mededeling daarvan aan de gouverneurs (niet van Zeeland) bij brief DG aan G's, 18-1-1821,
R.K.Ere 80, doss. 5169.
144. Over hem is tot dusver slechts bekend dat hij vermoedelijk in 1809 de tribune voor de ont
vangst van Lodewijk Napoleon in de Abdijkerk van Middelburg vervaardigde. Zie Sophia van Holthe
tot Echten, 'Lodewijk Napoleon' [noot 48], 49.
145. Blijkens brief G aan DG no. 440, 16-2-1820, R.K.Ere 66, doss. 4462, en declaraties van reis-
en verblijfkosten in R.K.Ere 63, doss. 4207.
146. Declaraties reis- en verblijfkosten, R.K.Ere 63, doss. 4207. Hier opgenomen als Bijlage VIII.
106
