de Walcherse steden en Tholen verhinderd47. Veelbetekenend is bij dit alles de
opmerking van de Gecommitteerde Raad van Tholen, die verklaarde dat de Zier
ikzeese gedeputeerden toch bij hun vertrek hadden gezegd dat Stavenisse voor
hen zou 'occuperen, die ook op de resumptie is geweest'. De discussie eindigde
met de toezegging van de Zierikzeese gedeputeerden om de bestaande versie van
de notulen nogmaals aan hun principalen te zullen voorleggen, zonder daarbij
overigens op hun oordeel vooruit te willen lopen. Hierna was toen dan de al eer
der beschreven kwestie van de troepenafdankingen aan de orde gekomen en na
'ernstige debatten en contra-debatten' hadden de deputaties van Zierikzee en
Goes de vergadering verlaten. Zoals we ook al zagen, bleef alleen de Gecommit
teerde Raad Stavenisse achter om, na nog wat gekrakeel (deze keer natuurlijk
ook over wat er precies in de notulen moest komen) op de zestiende eveneens
naar huis te vertrekken.
Het lijkt duidelijk dat de raadpensionaris, blijkbaar met steun of op aandrang
van vooral de Walcherse steden, op de 24e september van de afwezigheid van
Zierikzeese gedeputeerden en de nonchalance (of onwil?) van Stavenisse gebruik
heeft gemaakt om de notulen van de vorige zitting 'aan te vullen' in de door hem
(en natuurlijk de prins) gewenste zin om op die manier de benoeming van Odijk
er door te kunnen jagen. De Zierikzeese gedeputeerden mogen zich dan in de
verwarring van een onvoorbereide vergadering en uit beleefdheid tegenover de
prins misschien wat minder assertief en expliciet geuit en gedragen hebben dan
ze doorgaans gewend waren, hun voorbehoud staat duidelijk in de Statennotulen
en een beëdiging, die dat voorbehoud expliciet en voor iedereen duidelijk teniet
zou hebben gedaan, zouden ze natuurlijk onmogelijk hebben kunnen laten passe
ren.
Uit alle beschikbare gegevens is ook duidelijk dat in Zierikzee in deze periode
sprake moet zijn geweest van een vrij wankel machtsevenwicht tussen rivalise
rende facties en personen. Bij de hoofdrolspelers daarin zijn vele menselijke ei
genschappen te herkennen, goede en slechte, naïviteit echter niet. Het voldongen
feit van Odijk's benoeming kan voor hen inhoudelijk niet echt belangrijk ge
weest zijn, anders zou het Stavenisse zeker zijn comfortabele baantje gekost heb
ben. Per slot van rekening had de Knuyt bewezen dat je van een Zeeuw op die
post ook behoorlijk last kon hebben en hoe ruïneus Odijk voor het gewest zou
worden, kon toen nog slechts worden vermoed. Het beschreven incident zal dus
slechts de spreekwoordelijke druppel in de emmer van al ernstig verstoorde pro
vinciale (machts)verhoudingen geweest zijn.
Krachtmeting
Voor de Zierikzeese Raad moet de uitgangspositie voor de korte termijn snel dui
delijk geweest zijn: de eventuele schade in de relatie met het Oranjehuis was
aangericht, maar de regering van het gewest had daarbij, gesteund door de Wal
cherse steden en Tholen, in de zaak van de aanstelling van Odijk op aantoonbare
wijze de regels van wet en politiek fatsoen geschonden. Die zaak terugdraaien
was niet mogelijk en misschien niet eens belangrijk; er was bovendien in Zee-
47. RAZ, ASZ, inv.nr.3193, Aantekeningen over het voorgevallene in de Statenvergadering.
54
