a. Tegels uit de periode van 1560 tot 1610.
Eerst ca. 1565 (afb. 10, K2 en K3). Deze tegels heb ik hierboven al aan Joris An-
dries toegeschreven. Er zijn verschillende van deze tegels bekend. Uit deze te
gels en uit andere majolica blijkt dat spaartechniek zeker niet ouder is dan directe
schildering79.
Dan zijn er in 1974 bij de restauratie van het in oorsprong laat-middeleeuwse
Middelburgse huis 'De Swarte Arend' (Gortstraat 46) tegel fragmenten gevonden
(afb. K21): een deel van een randtegel met een bijna witte scherfkleur (variant
ook in 1940 in Rotterdam gevonden. Oude Hoogstraat N.Z.); voorts een deel van
een ('perzische') stertegel, deels uitgevoerd in sgraffito-techniek (een variant
werd op 4 meter diepte aangetroffen buiten Antwerpen, nu in museum Sterckshof
aldaar). Majolica met sgraffito-techniek stamt uit ca. 1570, zoals gedateerde bor
den bewijzen, o.a. een puntgave schotel uit 1570 (Museum Boijmans Van Beu-
ningen Rotterdam)80. Sgraffito- en spaartechniek worden, voorzover mij bekend,
niet samen op één voorwerp aangetroffen. De techniek van het uitsparen in de
(blauwe) verf won het van die van het wegkrassen van de (blauwe) verf. Het te-
gelffagment zal een deel zijn van een van deze tegels die bij de bouw (of moder
nisering) van dit huis zijn aangebracht. Ook in de afvalput achter het pand 'In
den Gulden Pot Ao 1534' (Dam 41) te Middelburg werd deze tegel gevonden.
Zeer dikke exemplaren (tot 22 mm) van deze tegel met een helgele ster werden
ook uit een pand aan de Stenen Beer te Vlissingen gesloopt.
Op het terrein van het omstreeks 1580 afgebroken Minderbroederklooster te
Middelburg werd een zeer zeldzame vloertegel gevonden van roodbakkende klei
met witte ingelegde slib (afb. 11). Deze vloertegel zal gemaakt zijn in het atelier
Afb. 12. Tegelfragmenlen, dercle kwart 16e eeuw, gevonden te Vlissingen; een van een
randtegel met vlecht banden in groen en geel en een van een randhoek (20 mm dik)
met foglieornament met, naar buiten toe, een gele band, een blauwe parel rand, een
gele en een donkerblauwe band.
28
