DE STADSREKENING VAN VEERE 1467/68
Dorine M.A. Noorlander-van der Lee
Inleiding
In de Lijst van leemten in het historisch onderzoek over Zeelandstaat op blad
zijde acht bij bronnenpublicaties de wens tot uitgave van de stadsrekeningen van
Veere vermeld. Over het nut van integrale uitgaven van middeleeuwse rekenin
gen voor taalkunde en geschiedbeoefening is al veel geschreven, onder andere
door de bekende historicus W.J. Alberts. Met deze uitgave van een stadsrekening
is gekozen voor een bescheiden begin met de uitgave van de vijftiende-eeuwse
rekeningen van Veere. De bedoeling is de rekeningen toegankelijk te maken voor
verder onderzoek en tevens de belangstellende leek een blik te gunnen in het
vijftiende-eeuwse stadsleven van Veere.
Aan het einde van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw hebben op Wal
cheren een aantal historici zich bezig gehouden met het publiceren van middel
eeuwse bronnen, men denke aan de excerpten uit de stadsrekeningen van Mid
delburg door Kesteloo. De crisisjaren en de ramp die de Walcherse archieven in
mei 1940 trof hebben na die periode voor ontmoediging gezorgd. Voor het uit
breken van de Tweede Wereldoorlog werden de archieven van het platteland uit
veiligheidsoverwegingen in Middelburg ondergebracht, waar door de brand vol
gend op het bombardement veel materiaal verloren ging. Het zwaar gehavende
middeleeuwse archief van Veere is desondanks nog alleszins de moeite waard.
Een ieder die zich heeft willen verdiepen in de geschiedenis van Veere in de vijf
tiende eeuw zal het zijn opgevallen dat er tot ver in de twintigste eeuw weliswaar
enige aardige werkjes over de geschiedenis van Veere zijn verschenen maar dat
die voor de middeleeuwen teruggrijpen naar de achltiende-eeuwse schrijver
Ermerins en dat er tot voor kort weinig modern bronnenonderzoek is gedaan.
Ermerins beschrijft in gedragen taal de geschiedenis van Veere en de heren van
Veere. telkens citerend uit de rekeningen, als het ware al voortwandelend links en
rechts de aardigste bloemetjes plukkend. Hij doet algemene uitspraken over de
'groei en bloei' van de stad, die later telkens weer herhaald zijn, zonder dat er
kwantitatief vergelijkend onderzoek gedaan is. Zeker, de heren van Veere hoor
den tot de eerste en rijkste edelen in den lande en zij brachten de stad tot bloei,
getuige de bouwwerken die verrezen aan het eind van de vijftiende eeuw. Maar
het zou interessant kunnen zijn de positie van Veere te vergelijken met die van
andere Hollandse en Zeeuwse steden. Ook het functioneren van het financiële
beheer zou een studie waard zijn. Gelukkig verscheen in 1996 een studie van
Tiny Polderman en Peter Blom genaamd Veere van vissersbuurt tot vestingstad1
die aan het gebrek aan gedegen geschiedschrijving deels een einde maakte. Dit
boek is vooral toegespitst op de bouwgeschiedenis van de stad, maar biedt tevens
een goed overzicht van de geschiedenis van Veere in de Middeleeuwen.
De situatie voor 1940
In de tijd van Ermerins waren in het stadsarchief stadsrekeningen aanwezig
65