j Spanje
lijking: in 1525 (dus een halve eeuw later) telt Middelburg naar schatting tussen
de 5000 en 10.000 inwoners, Vlissingen tussen de 2500 en 5000, Dordrecht tus
sen de 10.000 en 15.000. De grootste stad van het huidige Nederland is in die tijd
Utrecht met ongeveer 30.000 inwoners. De totale bevolking wordt omstreeks
1500 op een miljoen geschat". In het zuiden wordt de omvang van steden als
Antwerpen, Gent en Brugge op 30 a 40.000 inwoners elk geschat12.
Handel en handelsroutes
Hoewel in de loop van de vijftiende eeuw de Honte of Westerschelde door storm
vloeden verbreed wordt, is de belangrijkste handelsroute nog die via de huidige
Oosterschelde. Veel handelsverkeer uit de noordelijke landen doet Veere aan,
voor Arnemuiden ankeren veel schepen uit zuidelijke streken met als (tussen)be-
stemming Middelburg. Middelburg staat onder directe invloed van de landsheer
en dat is tot 1453 ook het geval met de rest van de kust van Walcheren. Maar in
1453 breidt Hendrik zijn macht enorm uit door na de dood van Cornelis, de bas
taard van Bourgondië, van de landsheer Philips de Goede de steden Vlissingen,
Westkapelle, Domburg en de duinen te kopen. Philips heeft geld nodig om een
opstand in Gent te bedwingen. Er wordt een afkoop bedongen waarvan de ter
mijn in 1470 afloopt, maar Karei de Stoute, die inmiddels zijn vader opgevolgd
is, beschikt in dat jaar niet over de middelen om de koop ongedaan te maken. Be
halve Arnemuiden. Middelburg en Rammekens is de kuststrook dus in handen
van de heer van Veere, die zich hierdoor onafhankelijk op kan stellen van het
landsheerlijk gezag en mede hierdoor zijn rijkdom kan vergroten. Hij wordt -zo
zeggen klagers- "op Walcheren meer ontsien dan mijn Genadige Heer selve'".
Een interessant voorbeeld van Hendriks macht en hel financiële voordeel dat
hij hierdoor heeft is de aanmerking van een controleur uit 1462/1463 op de rent
meestersrekening van Zeeland Bewesten Schelde; het verbaast hem dat men voor
elk schip dat het Veergat inkomt aan ankeragegeld niet meer dan 6 s. g. int, onge-
Afb. 2. Tabel betreffende de anke rag e lij sten. Uil Z.G. Sneller, Walcheren in de vijf
tiende eeuw.
T e r m ij n
Totaal
Hanze
Bretagne
Frankrijk
Portugal
Genua
Venetië
Schotland
Van onbekende
nationaliteit
1469—1470
61[10]
21 1]
38(9)
14
3
3
i
1470—1471
60[15] 1 3[ 8]
43[7]
4
1471—1472
58[31] 30[29J
15[2]
9
2
1
i
1472—1473
80(27]
5
22
3
10
2
1
1
3[ 1]
33(26]
1473—1474
109(17]
15(10]
58[1]
12
1
6|
16
1474—1475
152(35]
25(17]
86[2]
17
1
17[I5]
6[ 1]
1475—1477
135(29]
27(23]
96
4
2
6[ 6]
1) 1467/68, Inv. Fruin, nr. 45.
2) Inv. Fruin, nr. 60, f. 31r.
71
