Mathiis van Heeswiik (Matijs, Matthias, Mathias, Matthyas, Havenberch. ab
Heeswijck, van Heswijck) 1549 - 1559
Nadat hij op 15 juni 1549 tot abt verkozen was74, werd Mathijs van Heeswijk op
21 augustus 1549 (Fruin, regest 1453) door Karei V beleend niet goederen en
rechten behorend tot de waardigheid van abt van Middelburg.
Het jaar 1558 is in de literatuur vaak opgevoerd als het sterfjaar van Mathijs71.
Dit is in tegenspraak met hel feit dal hij nog op 31 maart 1559 (Fruin, regest
1511in een oorkonde figureerde en op 22 juni 1559 (Fruin. regest 1512) een re
kening afhoorde. Op 12 december 1559 trad een nieuwe dijkgraaf voor de Vijf
Ambachten aan. hetgeen erop wijst dal Mathijs was overleden, aangezien de abt
meestal als zodanig fungeerde. Dit wordt bevestigd door het feit dat hij op 19 de
cember 1559 als eerste lid van de Staten van Walcheren werd vervangen door de
proost. Op 4 januari 1560 treedt proost Lambert Schelling opnieuw op in plaats
van de abt, van wie nu expliciet vermeld wordt dat hij overleden is7'".
Het hiaat dat is ontstaan tussen het overlijden van abt Mathijs en het aantreden
van zijn opvolger, zal samenhangen met de invoering van de nieuwe bisdommen.
Weliswaar verkozen de kloosterlingen van de abdij in de tweede helft van 1559
hun prior Cornelis van Rosendael tot abt77, maar er waren inmiddels andere plan
nen met de abdij. De bul 'Super Universas' stipuleerde dat er een nieuw bisdom
Middelburg gevormd zou worden. De abdij van Middelburg moest als dotatie
van de bisschop dienen, die het abbaliaal, uil financiële overwegingen, naast het
episcopaat zou waarnemen. De keuze van hun abt was daarmee niet meer aan de
kloosterlingen. In augustus 1559 was Mathijs van Heeswijk nog kandidaat om
als bisschop benoemd te worden, maar zijn dood verhinderde dat de abt tevens
bisschop zou worden7s.
74. Voor deze verkiezing alsmede de eraan voorafgegane procedure zie Erens. 'Laatste prelaatsbe
noeming*.
75. Erens. 'Laatste prelaatsbenoeming*. 36: Encyclopedie van Zeeland (Middelburg 1982-1984) 3
dln. dl. L 271. s.v. 'Castro. Nicolaas de..."; zo ook Van den Eisen. "Bijdragen", 174: J.L.Rogier. Ge
schiedenis van het Katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en de 17e eeuw (z.p. 1945-1947) 3
dln. dl. 1.307.
76. De Waard, Inventaris. Bijlage VI g. 792. De Waard. Inventaris, reg. nr. 120. 628: De Waard. In
ventaris. reg. nr. 125. 629: zie ook Fruin, Prelaat en edelen. 166-168, reg. nrs. 535-551, 1560 mei 8 -
1561 mei 13; vgl C.M. Rooze-Stoulhamer, Hervorming in Zeekind (ca. 7520-1572) (Goes 1996) 187-
188. noot 144: vgl. M. Dierickx, De oprichting der nieuwe bisdommen in de Nederlanden onder El
lips II1559-1570 (Antwerpen/Utrecht 1950) 76-77.
77. Rooze-Stouthamer, Hervorming, 182.
78. Ibidem.
29
