gulden4. In 1586 scheidden de Gecommitteerde Raden hun taken voor de vloot
(te water) en de landstrijdkrachten (te lande). Binnen het pas opgerichte Zeeuwse
Admiraliteitscollege (1584) voerden dezelfde Raden nu de administratie van de
inkomsten en uitgaven voor de vloot. Vanaf dal moment werden ook de wapen
uitgaven onderverdeeld naar die voor de Admiraliteit en die voor de aan Zeeland
toebedeelde Staatse troepen. Hel ingekochte materiaal belandde, weliswaar in
aparte voorraden, bij de arsenalen te Veere, Middelburg en Vlissingen. Het arse
naal te Veere herbergde de grootste voorraden van de admiraliteit en de Staatse
troepen en was te beschouwen als het centrale, gewestelijke magazijn. De com
mies-stapelier van het arsenaal voor hel Staatse leger te Veere fungeerde even
eens als hoofd van hel centrale admiraliteitsmagazijn. De ammunitiemeesters te
lande in Middelburg en Vlissingen kregen ook de functie van equipagemeesters
en ammunitiemeesters te water'.
Dankzij de voorbereidingen voor hel grote offensief van het Staatse leger on
der prins Maurits tegen de Spaanse strijdkrachten stegen de wapenaankopen te
lande tot minimaal 26.424 in 1590 en 54.462 carolus gulden in 1591. Ook ten be
hoeve van de strijd op zee werden grote uitgaven gedaan: gemiddeld 18.160 ca
rolus gulden over de jaren 1586-1591. De totale Zeeuwse wapenaankopen, on
derverdeeld naar uitgaven voor de Staatse troepen en die voor de Admiraliteit,
zijn voor de jaren 1591-1648 weergegeven in grafiek 1. Gedurende de jaren ne
gentig overheersten de uitgaven voor het leger. De/e waren aanzienlijk gestegen
en bereikten een piek van 88.728 carolus gulden in 1592. Deze uitgaven gingen
vooraf aan de succesvolle belegeringen door het Staatse leger van Hulst (1591)
en Geertruidenberg (1593). Aanhoudende strijd in Vlaanderen en het verlies van
Hulst (1596) noodzaakten de Staten van Zeeland om meer wapens en munitie
aan te kopen. De totale Zeeuwse uitgaven kwamen in 1597 op een hoogtepunt
van 129.954 carolus gulden. Opvallend is dat tussen 1598 en 1601 meer aan
dacht werd besteed aan de voorraden van de Admiraliteit. Staatse oorlogsschepen
blokkeerden de Zuid-Nederlandse havens voor handelsverkeer en voerden strijd
tegen de Duinkerker kapers. Na de overwinning bij Nieuwpoort werden Sluis en
4. Berekeningen uil: RAZ. Archief Rekenkamer C. rek. lande, inv.nr. 30. 40. 50. 60. 70. Alle bedra
gen in deze Zeeuwse bronnen staan vernield in Vlaamse ponden, schellingen en groten. De hier ge
noemde bedragen zijn afgerond tot hele Vlaamse ponden en omgerekend tot bedragen in carolus gul
den 11 pond vis. 6 car.gulden).
5. De Gecommitteerde Raden deden de wapenaankopen voor de Staatse troepen. Deze transacties
werden opgetekend in de zogenaamde ordonnantieboeken. De leverancier kreeg een ordonnantie of
een kopie daarvan als iransactiebewijs. terwijl daarnaast ook notariële verklaringen (attestaties) wer
den opgesteld. Van de aflevering van hel oorlogsmateriaal aan een ammunitiemeester of commies-
stapelier werd een ontvangstbewijs (rcccpisse) uitgeschreven. Bij vertoon van alle papieren (rece-
pisse. attestaties en ordonnantie) werden de leveranciers tenslotte betaald door de ontvanger-generaal
uit de gewestelijke kas. De uitvoerig becommentarieerde afrekeningen werden opgetekend in de re
keningen te lande van de ontvanger-generaal. Bovengenoemde procedure gold tevens voor de leve
ranties aan de Admiraliteit. Vanaf 1586 kochten de Raden ter Admiraliteit wapens en munitie in.
waarbij de afrekeningen in de rekeningen te water van de ontvanger-generaal werden opgetekend.
L.R. Priester. Inventaris Rekenkamer C Ie stuk. 10,11. RAZ, Archief Rekenkamer C. acquilten te
lande, inv.nr. 318. 14.07.1604. RAZ. Archief Rekenkamer C. acquitten te water, inv.nr. 629. 2e
grossa. lie summa. 10.02.1597. Bijvoorbeeld commies-slapelier, equipage- en ammunitiemeester te
water. Pieter Revgersberg: RAZ. Archief Rekenkamer C. rekeningen te lande (rek.lande), inv.nr. 210.
8e rek.. 36v. inv.nr. 240. 305v. RAZ. Archief Rekenkamer C. rekeningen te water, inv.nr. 622. 45.45\.
