AJb. 1: Paul us de Wind, ca.
1755. Zeeuws Museum.
Middelburg. Olieverf op
doek. 87 x 68 cm., door J.P.
van Aerde. gesigneerd links
boven, niet gedateerd.
Doctoren en chirurgijns
De geneeskunde kent in de achttiende eeuw twee standen: doctoren en chirur
gijns. De inwendige geneeskunde wordt beoefend door afgestudeerden van een
universiteit, de doctores medicinae. De uitwendige geneeskunde, zoals de chirur
gie. wordt beoefend door chirurgijns, die zijn verenigd in gilden. Chirurgijns ver
werven hun kennis en kundigheden van het métier in een meester-gezel-relatie.
Zij brengen twee tot vijf jaar door bij een gevestigde chirurgijn en krijgen theore
tisch onderwijs van de praelector ancitomiae van het gilde. In de zeventiende
eeuw wordt de leertijd in Middelburg verlengd tot drie jaar en in Amsterdam
zelfs tot vijfjaar. De chirurgijnsgilden komen samen in openbare gebouwen: in
Amsterdam in de vleeshal en later in het waaggebouw en in Middelburg in een
pakhuis van het ziekenhuis5. Een keur van Amsterdam uit 1552 beschrijft reeds
een examen voor chirurgijns6. In Middelburg worden op 25 november 1661 re
gels vastgesteld voor het examineren van chirurgijns7.
5. Moulin. History Snrgeix. 174. Gemeentearchief Middelburg. Registers ten Raade. 1. 483: een
Pakhuijs van 't Gasthuijs genaamd do Potlerskamer toegestaan, 24 december 1655.
6. Eeghen, Gilden. 86.
7. Gemeentearchief Middelburg. Registers ten Raade. 1. 483: Middelburgse stadsbesluiten over exa
mens van chirurgijns. "Proeve der geene die in 't Gilde willen vrijworden', 25 november 1662.
58