perpetuel, register van resoluties, vonnissen en akten van vrijwillige rechtspraak, etc. (1579)
1585-1629. 2dln.'
45. Volgens de keur van Zeeland 1495. art. 21) én van Reimerswaal (1570. art. 142) was de reken
munt voor boeten hel pond zwart of tournois van 20 groten per pond. De schelling stond gelijk aan
één groot Vlaams. Fruin, Recht van Reimerswaal. 267. art. 21 van de keur van Reimerswaal van
1494 luidt: 'Item die gebanre vierschare stoort, verbuert vi Lb. ende die den heer ende tgerechte be
roerde eenichsins, als zij gaen omme recht te doene. verbuert tegens den heere xx Lb. ende legens
elcken schepenen v Lb. ende alzoe veel meer als schepenen recht duncken zal.' Artikel 88 luidt: 'Item
dije den genen, dije vrede vermaent, injurieerde met woorden oft met faeijten, verbuert xx Lb. ende
alzoe veel meer als schepenen recht duncken zal. zoe dickwils alst gebuerl.' Huijbrecht. 'Rechtsbron
nen', 107 en 115.
46. Ara Den Haag. Hof van Holland, inventarisnummer 1799, 6 maart 1503.
47. In de sententie van de Grote Raad wordt bij vermelding van het eerste vonnis gesproken van vijf
roeden muur. In het register van dingtalen van het Hof van Holland van 19 februari 1500 wordt ge
sproken over twee roeden en 10.000 stenen. In hel verweer van Reimerswaal voor hel Hof van Hol
land op 6 maart 1503 wordt gesproken over tien roeden muur. Dit soort afwijkingen in de strafmaat
maakt de reconstructie van deze rechtszaak niet eenvoudiger. Een verklaring hiervoor zou kunnen
zijn. dat het pleiten mondeling geschiedde en de schriftelijke weergave door de griffier niet altijd
even accuraat was.
48. Opvallend is dat in de stukken van het Hof van Holland geen melding is te vinden van een bede
vaart. Voor meer informatie over strafbedevaarten: .1. van Herwaarden. Opgelegde bedevaarten. Een
studie naar de praktijk van opleggen van bedevaarten (met name in de stedelijke rechtspraak) in de
Nederlanden gedurende de late middeleeuwen (ca. 1300-ca. 1550). Assen/Amsterdam 1978.
49. Ara Den Haag. Hof van Holland, inventarisnummer 1794. Van dit proces heb ik alleen de eis
kunnen vinden. Hoe dit afliep valt niet meer te achterhalen.
50. Een Zeeuwse roede was 3,6 meter lang.
51. Men hoefde niet persoonlijk te verschijnen, maar kon zich laten vertegenwoordigen door een
procureur. Deze vertegenwoordiging was verplicht, of men nu zelf kwam of niet. Had men hier het
geld niet voor. dan kon het Hof een procureur of advocaat pro deo toewijzen. De procureur was de
gene die de partij in het rechtsgeding vertegenwoordigde en met volmacht van de partij de proceshan-
dclingen verrichtte. Hij trad echter niet op als raadsman. Dit was voorbehouden aan de advocaat, een
rechtsgeleerde die de gedingvoerende partij of de beklaagde verdedigde voor de rechter. Het pleiten
(mondeling of schriftelijk) werd dus overgelaten aan de advocaat. Aangezien dit in naam van de pro
cureur gebeurde, zijn de namen van de advocaten meestal niet bekend. Pas in de eerste helft van de
zestiende eeuw worden namen van advocaten bekend dankzij de eedsformulieren die bewaard geble
ven zijn. Het ambt van procureur en advocaat mocht tijdens een proces niet tegelijk worden uitgeoe
fend. Men kon dus niet zowel procureur als advocaat van dezelfde partij zijn. hetgeen tegenwoordig
wel mogelijk is. Doorgaans werd er op maandag, woensdag en vrijdag gepleit, behalve wanneer er
een feestdag was.
52. D.A. Berenls. Het werk van de vos. Samenleving en criminaliteit in de late middeleeuwen.
Zutphen I9S5. 106-116.
53. Van Herwaarden. Opgelegde bedevaarten. 293.
54. Ibidem. 733-734.
55. Tenzij er een afgevaardigde aanwezig was van Reimerswaal. in dat geval zal deze direct appèl
hebben aangekondigd.
56. Van Rompaey. Grote Raad. 310. Op vrijdag 16 juli 1501 leverde de procureur van Reimerswaal
zijn processtukken in. Op woensdag 28 juli 1501 kondigde Danckaert Jansz. of zijn procureur aan dat
hij met nog meer processtukken zou komen. Ara Den Haag. Hof van Holland, inventarisnummer
1797.
57. Sententie Grote Raad. fol. 451
58. Ibidem fol. 452. Voor meer informatie over 'valsheid en bedrog* in de mcckrapbranche: M.A.
Geuze. 'Overheidsbemoeiing met meekrap in West-Brabant. Soms hangt de wereld van knoeierij aan
elkaar'. In: Jaarboek De Gludden Roos 53 (1993) 76-94.
59. Van Herwaarden, Opgelegde bedevaarten. 14.
60. A. Geluk, Beschrijving der stud Reimerswaal. Middelburg 1877, 26-27.
61Sententie Grote Raad, fol. 452' en 453.
62. Ibidem, fol. 453.
63. Ibidem, fol. 453 en 453'.
64. Instructie 1462. art. 104. zie noot 21. Voor meer informatie over beroepen bij de Grote Raad le
gen provinciale hoven zie Van Rompaey, Grote Raad. 308-314.
23