200
PRIJSVRAGEN
Conceptprijsvraag 153
De wederkeerige invloed van volksvermaken en deszelfs zeden toegestaan zijnde, is de
vraag: of onze toneel-inrigting eene genoegzame strekking hebbe, om de menschen,
onder een vrolijk gelaat, tevens goede beginselen in te planten? zoo niet: welke zijn
dan de middelen om het toneel daar toe dienstig te maken?
Indiener A.C. van Citters (inv.nr. 98, nr. 94).
Conceptprijsvraag 154
Welke zijn de middelen om onze verflauwende vaderlandsliefde op te wekken? en
hoe moet zij gewijzigd zijn, wil ze den koophandel, de weelde en de verlichting doen
dienen, om ons diep gezonken vaderland weder op te beuren?
Indiener A.C. van Citters (inv.nr. 98, nr. 95).
Conceptprijsvraag 155
Er zou dus, naar mijn inzien een zeer gewigtige dienst aan onze algemeene en bij
zondere vaderlandsche geschiedenis gedaan, ja hare volmaking grootelijks bevorderd
worden, en dit zou nu juist ter regter tijd ondernomen worden,- indien men door alle
de voormalige provintien kundige liefhebbers zocht op te wekken en aan te sporen
om, sedert omtrent het midden der 16e eeuwe en vervolgens geduurende het geheele
tijdperk van het Gemeenebest voor ieder gewest afzonderlijk, uit oorspronkelijke
stukken en echte bescheiden welke naauwkeurig behooren aangewezen, en, zoo veel
noodig, of geheel of bij uittreksels woordelijk aangehaald te worden, te leveren, eene
staatkundige geschiedenis van ieder gewest in betrekking tot de algemeene belangen
van het geheele Gemeenebest, tevens met eene bijzondere geschiedenis van dat zelfde
gewest, met opzicht tot deszelfs inwendigen toestand en veranderingen, voor- en
tegenspoed, geldmiddelen en muntwezen, grond en waterstaat, landbouw en veeteelt,
koophandel, zeevaart, fabrieken, konsten en wetenschappen, zeden en gewoonten
enz.- met alle onpartijdigheid geschreven; alles in zoo verre zulks niet reeds gedeeltelijk
meer of min door Wagenaar of anderen moge geschied zijn, doch waarvan dan tevens
uitdruklijk eene naauwkeurige aanwijzing zou behooren gedaan te worden. Zulke
bijdragen, in ieder gewest het zij door eenen, het zij door meerkundige liefhebbers
tevens, naar ieders wijze van inzien en den verschillenden aart der hulpmiddelen,
die onder zijn bereik vallen, bearbeid, uit alle de gewesten op te zamelen, komt mij
voor eene taak te zijn, die door een genootschap van wetenschappen zou kunnen ten
uitvoer gebracht worden, doch zonder zulke medewerking welligt nimmer te hopen
is. Daar nu het Zeeuwsch Genootschap ook vooral de volmaking onzer vaderlandsche
geschiedenissen met zoo veel ijvers behartigd, heb ik gedacht ter voldoening aan het
voor mij vereerend verzoek om eene of meer concept vragen op te geven, niet kwalijk
te doen, met dit onderwerp als deszelfs oplettendheid waardig, bij dezen voortedragen.
Is het misschien uit den aart der zake minder geschikt voor eene enkele prijsvraag,
men zou het uitgestrekte doel kunnen trachten te bereiken door eene algemeene
uitnoodiging, gepaard met het uitloven van aanmoedigende eereprijzen voor een
of meer aan den eisch voldoende gekeurde volledige verhandelingen of gewigtige
bijdragen van bovengemelden aart; men zou met een of twee onzer voormalige pro
vinciën kunnen beginnen en jaarlijks daar mede voortgaan, tot dat eene volledige
verzameling ware ingewonnen. Hetzij men ondertusschen verkiezen mochte met
de uitgave der goedgekeurde stukken bij gedeeltens reeds een aanvang te maken,