ZEEUWSE SLAVEN- EN GUINEAHANDEL
73
Noten
Met oprechte dank aan drs. Veerle Delahaye voor de technische assistentie.
1 Victor Enthoven, 'The Closure of the Scheldt Closure, What Closure Trade and
shipping in the Scheldt Estuary, 1559-1609', in: Poul Holm and John Edwards (eds.),
North Sen Ports and Harbours Adaptations to Change. Second North Sen History
Conference, Esbjerg 1991 (Esbjerg 1992), pp. 11-3S.
2 Karel Degryse en John Everaert, 'De handel', in Antwerpen in de XVIIde eeuw
(Antwerpen 1989), pp. 111-129.
3 Katie Heyning, 'Naar Antwerpen en weer terug Zeeuwse kooplieden en de Antwerpse
luxenijverheid in de zeventiende eeuw', in Jan Parmentier (red.), Noord-Zuicl in Oost-
Indisch perspectief (Zvxfhen 2005), pp. 43-58.
4 J. Briels, De Zuid-Nederlandse immigratie 1572-1630 (Haarlem 1978), pp. 33-66 en
Jonathan I. Israel, Dutch Primacy in World Trade, 1585-1740 (Oxford 1989), pp. 38-79.
5 H. den Haan, Moedernegotie en grote vaart. Een studie over de expansie van het Hollandse
handelskapitaal in de l6Ae en 17dc eeuw (Amsterdam 1977), pp. 61-63 en 68-69.
6 Oscar Gelderblom minimaliseert de rol van de Vlaamse en Brabantse migranten, voor
namelijk op de handelsmarkten met een hoog risicogehalte (O. Gelderblom, Zuid-
Nederlandse kooplieden en de opkomst van de Amsterdamse stapelmarkt (1578-1630)
(Hilversum 2000), pp. 154-156 en 223-225). Echter K. Degryse, H. den Heijer en C.
Lesger tonen duidelijk aan dat de Zuid-Nederlanders vaak een sleutelrol vertolkten bij
het ontstaan van de rechtstreekse handel met de Atlantische ruimte en Azië (Karei
Degryse, 'Zuid-Nederlands kapitaal in de VOC en de voorcompagnieën', in Jan
Parmentier (red.), Noord-Zuid...pp. 81-98; Henk den Heijer, 'Zuid-Nederlanders en
het ontstaan van de Noord-Nederlandse handel buiten Europa, in Jan Parmentier
(red.), Noord-Zuid.pp. 59-80 en C. Lesger, Handel in Amsterdam ten tijde van de
Opstand. Kooplieden, commerciële expansie en verandering in de ruimtelijke economie van
de Nederlanden ca. 1550-ca. 1630 (Hilversum 2001), p. 253).
7 K. Degryse, 'Zuid-Nederlands kapitaal...', pp. 95-96.
8 Jan Parmentier, De maritieme handel en visserij in Oostende tijdens de achttiende eeuw.
Een prosopografische analyse van cle internationale Oostendse handelswereld, 1700-1794
(onuitgegeven doctoraatsverhandeling) (Gent 2001), dl. I, pp. 16-18.
9 H.E. van Gelder, 'Scheepsrekeningen van enkele der vroegste Guinea-vaarten', in
Economisch-Historisch Jaarboek2 (1916), p. 239.
10 S.P. L'Honoré Naber, 'De reizen van Heyndrick Dirrecksen Jolinck van Zutphen', in:
Marineblad (1909/10), p. 470 en Victor Enthoven, Zeeland en de opkomst van de
Republiek. Handel en strijd in de Schelcledelta, c. 1550-1621 (Leiden 1996), pp. 241-242
en pp. 264-265.
11 Victor Enthoven, Zeeland..., pp. 256-260.
12 J-K.J. de Jonge, De oorsprong van Neerland's bezittingen op de kust van Guinea, in herin
nering gebracht uit de oorspronkelijke stukken, naar aanleiding van een voorgenomen
aftand dier bezittingen aan Groot-Brittannië ('s-Gravenhage 1871), pp. 13 Sc 34.
13 W. S. Unger vermeldt de Zuid-Nederlanders Jacques de Velaer, Johan van der Veken,
Balthasar de Moucheron, Pieter van der Haegen en de familie de la Faille als initiatief
nemers in Amsterdam, Rotterdam en Zeeland (W. S. Unger, 'Nieuwe gegevens betref
fende het begin van de vaart op Guinea, 1561-1601', Economisch-Historisch Jaarboek,
21 (1940), pp. 196-202).
14 W.S. Unger, 'Nieuwe gegevens...', p. 208 en Henk den Heijer, 'Zuid-Nederlanders...',
pp. 73-74
15 Henk den Heijer, De geschiedenis van de WIC (Zutphen 1994), pp.26-27-
