58
VERVAL VAN MIDDELBURG
Tabel 1 Bevolkingsontwikkeling Middelburg volgens verschillende bronnen
Jaar
Cijfers Fokker* Cijfers Priester
1626
1630-1639
1650-1559
1670-1679
1700-1709
1702
1730-1739
1740-1749
1775-1784
1786
1785-1794
27.500
24.000
22.000
26.700
30.000
26.000
25.000
15.300 3.200)
16.500
1795
1807
1815
1823
1829
1849
Bron: Fokker, 'De bevolking', 95; Priester, Zeeuwse landbouw485. Fokker beeft meer cij
fers gegeven, maar hij vond niet alles betrouwbaar. Die staan niet in de tabel.
de eerdergenoemde Ormrod, dat vijf jaar na publicatie van het boek van Priester
is verschenen, worden de cijfers van Priester genegeerd en de oude gegevens weer
gegeven. Misschien was hij het eens met de kritiek van Peter Sijnke, die in een
commentaar op de bevindingen van Priester de conclusies van Fokker onder
streepte en een bevolkingsomvang van 30.000 in de tweede helft van de zeven
tiende eeuw heel goed mogelijk achtte, waarmee impliciet ook kritiek werd gele
verd op Priesters cijfers betreffende de achttiende eeuw. r>
Fokker en Priester geven ieder een totaal ander beeld van de demografische ont
wikkeling van Middelburg tot 1795. De verschillen zijn zo groot, dat het nuttig is
om deze cijfers nog eens te bekijken. Dat is zeker van belang voor een onderzoek
waarbij ontstedelijking het hoofdthema is en waarbij bevolkingscijfers het funda
ment vormen, want desurbanisatie is in eerste instantie te meten aan een daling
van bevolkingsaantallen in de steden. De verschillen geven aan dat het schijnbaar
eenvoudigste, te weten het onderzoek naar dergelijke 'harde' gegevens, toch niet
zo simpel blijkt te zijn. In dit artikel worden de bekende demografische data van
Middelburg onder de loep genomen. De vraag is dus welke de historische werke
lijkheid het meest benaderen? Of kwamen geen van beide onderzoekers zelfs maar
in de buurt daarvan?
Wat was een stad?
Hierboven zijn al enkele cijfers ten aanzien van verstedelijking en ontstedelijking
gepresenteerd, maar voordat men het daarover kan hebben, moet eigenlijk eerst
duidelijk zijn wat onder een stad wordt verstaan. Welke plaatsen in Zeeland kun-
