DAGBOEK
141
Die zijn ten gerieve van de lezer aangebracht met inachtneming van het journaal-
karakter mee data van de schrijver. De liggende streepjes na een punt (of gelijk
soortige interpunctie) die ongeveer als eindteken van een alinea functioneren maar
niet systematisch worden toegepast, zijn weggelaten. Bij namen en dergelijke is,
indien de leesbaarheid daarmee gediend werd, cursivering toegepast.
Het journaal van Bonifacius de Jonge bestaat uit 122 aan elkaar genaaide dubbel
beschreven vellen van als regel 19,7 cm x 12,2 cm. Deze zijn tot een katern, een
schrift, genaaid met een omslag. Het handschrift is regelmatig en redelijk goed
leesbaar. Het journaal is onmiskenbaar een autograaf, een tekst in het handschrift
van de oorspronkelijke schrijver. Een van de bijlagen in handschrift, gedateerd,
gesigneerd door De Jonge en gecontrasigneerd door zijn commandant in Glogau,
vertoont hetzelfde handschrift. Ook de externe documenten, bijvoorbeeld de ver
klaringen die Bonifacius de Jonge voor de prefect in Middelburg heeft opgesteld
bij de keuring van de eerste groep Zeeuwse gardes d'honneur zijn in dit handschrift.
Over wie dit journaal heeft geschreven, kan daarom weinig twijfel bestaan.
Het journaal zal echter niet de oudste versie zijn: het is zeer regelmatig en betrek
kelijk zorgzaam geschreven met slechts een bescheiden aantal correcties en vergis
singen. Het is niet goed voorstelbaar dat De Jonge dit journaal in deze vorm op
dit papier heeft gezet tijdens zijn reis en zijn verblijf. Hij zal na thuiskomst op basis
van een bijgehouden journaal een nette versie hebben samengesteld. Daar zijn ook
wel technische aanwijzingen voor. Je kunt vrij goed zien aan schrift en inkt dat hij
onderscheidene secties in verschillende seances heeft geschreven. Ook laten ver
gissingen zich verklaren door het overschrijven. Zo schrijft hij een keer twee keer
ik na elkaar. Toch moet zijn tekst dicht tegen de oorspronkelijke versie aanleunen.
Op diverse plaatsen gaat De Jonge in zijn verslag over in het presens, alsof de
beschreven gebeurtenissen plaatsvinden op de dag dat hij aantekening houdt. Op
veel plaatsen noteert hij de gebeurtenissen van 'heden'. Uitlatingen als de volgen
de wijzen naar een authentiek dagboek: 'Dus is heden den 5 October 1813 onze
toestand'. Vanzelfsprekend is het journaalkarakter met de doorlopende dateringen
een overtuigend argument.
De leesbaarheid van De Jonges journaal laat hier en daar wat te wensen over, door
de verkleuring van papier en inkt, door correcties en met name door de verklei
ning van het schrift aan het eind van de regel. Zoals gezegd zijn bij De Jonges dag
boek enkele bijlagen gebonden. Deze hebben betrekking op het laatste deel van
zijn verblijf in Silezië en bestaan in hoofdzaak uit officiële bekendmakingen en
mededelingen van de commandant in Glogau en de bevelhebber van de geallieer
den. Deze bijlagen zijn in deze uitgave weggelaten, hoewel De Jonges verwijzin
gen in het dagboek zijn gehandhaafd. In enkele gevallen is de informatie uit de bij
lagen verwerkt in de inleiding, het nawerk of de noten bij zijn journaal.
Alle noten zijn van de editeur, tenzij anders aangegeven. Deze moesten voor de
omvang van de uitgave zo beperkt mogelijk blijven.
Alle toevoegingen tussen teksthaken zijn van de editeur, óf om een kleine cor
rectie op de tekst van De Jonge toe te passen ten gerieve van de lezer, óf om zijn
eigen onzekerheden te laten blijken. Ronde haken betekenen dat enkele
woorden of zinnen zijn weggelaten, uiteraard komen in de tekst van het dagboek
geen weglatingen voor.