I M H, 9f.
UIT VADERLANDSLIEFDE
15
Op 9 februari 1816 gaf ook De Kanrer zijn visie op de zaak. Hij was van mening
dat de vraagstelling genuanceerd moest worden. Er waren immers twee uitvindin
gen te onderscheiden, de zogenoemde 'korte buijse\ waarvan hij de oorsprong op
1590 stelde, en de 'lange buijse', die rond 1608 eerst door Jansen zou zijn ver
vaardigd, welke kort daarna door 'Laprey' zou zijn gekopieerd en openbaar
gemaakt. De eerste vinding betrof de vertrouwde Hollandse Kijker, met een hol
en een bol glas, en de tweede de astronomische kijker, met twee bolle lenzen.
Voorafgaand aan deze beide telescopen, zo meende De Kanter, had Jansen de
microscoop uitgevonden, waarna de verrekijker als vanzelf was gevolgd. Want, zo
stelde hij, 'dat het bijna onmogelijk is geweest dat Jansen niet te gelijkertijd met
de Microscopen ook de verrekijkers uitvond, ben ik bereid ieder ogenblik met
eene zoo eenvoudige, als beslissende proefneming te bewijzen'.
Lambrechtsen vond de kwestie echter te belangrijk om De Kanters conclusies
klakkeloos te volgen. Als een van de auteurs van de Bijvoegsels en Aanmerkingen op
de Vaderlandscbe Historie van Wagenaar kende hij de waarde van archieven en hij
wenste dan ook een gedegen bronnenonderzoek. In juni 1816 benaderde hij daar
om Cornelis Johannes Serlé, directeur van het hypotheekkantoor te Middelburg,
met het verzoek om in de door hem bewaarde registers na te gaan wat hij maar
over beide door Borel genoemde uitvinders kon vinden, en vooral om zekerheid te
verkrijgen over de vraag, waar zij ten tijde van de uitvinding hadden gewoond.
Vergelijkbare verzoeken tot het verrichten van archiefonderzoek werden gericht
aan Cornelis de Fouw, 'Commis-Chartermeester van den Lande' in Den Haag,
aan Meinard Ph.M. van Visvliet, secretaris van de stad Middelburg, aan koster
L
A
dl ■- 9
v '7 A eA
<s~>>
IU.
%<D
/6 ss1
1-61*1 if
O-ct- A: i//a.-^«/ 'e'jé
Afb. 4. Notitie gebruikt door koster Benoic bij zijn onderzoek van de Middelburgse begraaf-
boeken. Zeeuwse Bibliotheek, handschriftenverzameling KZGW, hs. 2863.