DAGBOEK
191
van Grüneberg werdt het zeer berg-achtig. Deeze stad is heerlijk gelegen zeker
eene mijle in den omtrek met wijn beplant. Ik schrijf deezes onder het gebruik van
een produkt deezer druiven, die hier geteeld worden. De wijn is bijzonder maar
zuur-agtig, even als die van Beuthen. Het is hier te koud voor deezen teelt ik
geloove bemerkt te hebben, dat hier de cultuur der druiven minder gesoigneert
wordt als aan den Rhijn.
Men arbeid hier zeer veel in de lakens. 1500 a 1600 huisgezinnen verdienen daar-
meede hun brood, intusschen vindt men alleen een paar onbedeudende fabrieken,
alles wat men doet is prepartoiren arbeid. Het getal der Inwoonders is tusschen de
9000 10,000. De stad zelve is klein naar deszelfs omtrek zeer bevolkt.
Dezelve heeft iets vervrolijkenst, dat bij den eersten aanblik voor dezelve inneemt.
De eerste spruiten der wijnplanten zijn door de laatere koude gestorven alle
hoop op eenen goeden oogst is verloren.
Om 11 uuren vertrokken wij naar Crossen, eene kleine stad aan des Oders linker
zijde gelegen. Voortreffelijk is de aanblik der wijngaarden, die aan de regterzijde
deezer rivier tegen de bergen aan geplant zijn. Twee mijlen van Grünenberg komt
men uit het Silesische in Brandenburg van de laatstgenoemde stad heeft men tot
daartoe eene chaussé.
Crossen is een zeer nette, regulier schoon geboude stad, niet zeer groot, zo
ver het mij voorkwam, weinig bevolkt. Niets haalt bij het schoon gezigt, dat men
van de Oder-brug aan alle zijden bewondert, niets kan men schoner schilderen,
niets is romanesker. De Oder is veel breder als bij Glogau, de stroom is sterk aan
beide boorden door bergen ingesloten, die met wijn het jeugdig lentegroen
heerlijk pronken, terwijl eenige huizen met hunne roode daken eene aangenaame
afwisseling in deeze eentonige couleur maken.
Na 8 uur vertrokken wij vandaar naar Frankfort aan de Oder. Wij reden weder den
gantschen nagt door, bijna door eene zandwoestijn kwamen s morgens om 11
uuren in Frankfort aan. Onder weg zag ik eene papiermolen, maar verbleef daar te
korten tijd om mij een naauwkeurig denkbeeld van derzelver bewerking te maken.
In Frankfort bleven wij alleen één uur konden dus weinig van de stad zien, die
mij ook niet zeer interessant of schoon voorkwam door de verplaatsing der
Akademie naar Breslau veel verloren heeft: de messe is het eenige soutien deezer
stad, waar tot hier toe weinig commercie bloeit.162
Aanmerking verdient het monument ter eere van Leopold van Brunswijck opge-
rigt, die bij eene overstroming des Oders het leven van veele redde, maar zelf
omkwam. Een daad, waardig door een monument vereeuwigt de worden!
Een uur namiddag verlieten wij Franckfort. Van hier vangt eene chaussé aan die
in 1803 gemaakt is. Wij arriveerden om 8 uuren des avonds in Miinchenbergeen
arm weinig interessant oort. Wij zijn nog 13 uuren van Berlin verwijdert.
Voor 9 uuren zaten wij weder in de diligence &C reden bijna den gantschen nagt
door. Op ééne mijle afstands van Berlin werdt de weg, die voor heen bijna eene
zandwoestijn was, zeer aangenaam: twee reien oude linden een van populieren
verschonen aan beide zijden den weg, terwijl men welhaast de stad gewaar wordt,
die evenwel op eenigen afstand zich niet schoon voordoet.
