76
PIERRE BOREL
Ik meen dar dit gedaan kan worden zonder enige stof. En zo zullen we een glas
zonder vlekken en scheuren bezitten en wel door alleen het wrijven van twee stuk
ken glas van de vereiste vorm, met slechts de toevoeging van water, olie of een
andere vloeistof. Want als je de hals van twee flessen neemt en er lang mee wrijft,
dan komen er gaten in. Je kunt er dan fluiten van maken. Als je samengevoegde
glazen schalen hebt, holle of bolle, en als je daarin je kijkers op die manier rond
laat gaat, zul je ze naar believen hol of bol maken. De kijkers heb je op een pas
send stuk hout vastgezet met een plakmiddel, gemaakt uit stukgewreven baksteen
en hars. [7] Op deze manier, als dit kan, dan leidt het geen twijfel dat dingen dui
delijker te zien zullen zijn. Wat mij ertoe gebracht heeft dit te geloven, is de nieu
we verzegeling van Glauber om flessen met chemisch materiaal goed af te sluiten:
een ronde stuk glas wordt met mergel rondgedraaid in de hals van een af te slui
ten pot. Op deze manier wordt dat stuk glas zo geslepen dat het zelfs geen kwa
lijke geuren, koningswater of dampen doorlaat.
Hoofdstuk 5. Verschillende soorten kijkers
Veel vol menselijk vernuft is er uitgevonden na de uitvinding van één kijker: de
mensen hebben veel andere kijkers uitgevonden en ze hebben die qua vorm aan
gepast. Want men heeft de volgende gemaakt: bol aan een kant, bol aan beide kan
ten (zoals lenzen), hol aan een kant, hol aan beide kanten en bol aan de ene en hol
aan de andere kant. Andere mensen hebben afleidingen gemaakt van al deze vor
men, ja zelfs tot parabolen, ellipsen en hyperbolen, die allemaal de conische, ronde
en rechthoekige overtreffen enzovoort. Uit dit alles kwamen wonderlijke uitvin
dingen te voorschijn om bijzondere optische uitslagen te maken - sla daarover
Nicéron, Het bijzondere perspectief, maar op na - om te branden, erts te smelten en
zaken tot poeder te maken, en ook om van verre licht te brengen. [8]
Onder de overige uitvindingen zijn de microscoop of dichtbij-kijker; daarover
zullen we elders18 uitgebreid spreken. En de zonnekijker en telescoop met in het
begin twee lenzen, later drie en vier, enzovoort. Hierover moet nu gesproken wor
den.
Hoofdstuk 6. De telescoop en zijn vervaardiging, zoals de zonne
kijker en andere soorten kijkers, zoals de oorlogskijker en de
microscoop
Met kijkers uitgeruste buizen zijn er vier in het bijzonder, namelijk de sterrenkij
ker of telescoop (om voorwerpen op grote afstand waar te nemen), de zonnekijker
(voor alleen de zon), de oorlogskijker (voor de oorlog) en de microscoop (voor hele
kleine zaken). Eén voor één komen die nu aan bod.
Telescopen worden over het algemeen gemaakt met een dubbele lens: bol en hol.
De holle kant is voor het oog en de bolle is naar het te bekijken voorwerp gericht.
Als je een buis van één voet wilt, dan moet er aan beide kanten een bolle lens zit
ten, met een doorsnede van vier voet. Een buis van vijf voet heeft een bolle lens
