Noten
THEATRUM ANATOMICUM
127
Met dank aan Wim Dirksen, Peter Eldering, Tim Huisman, Eric Jorink, Mart van Lieburg en
Ilja Nieuwland voor hun waardevol commentaar en aan Cees van der Voet voor het toeganke
lijk maken van een negentiende-eeuwse plattegrond van het Middelburgse Gasthuiscomplex in
de huidige Gasthuiskerk.
1 Zie over het Middelburgse Gasthuis als ziekenhuis: A.A. Fokker en J.C. de Man, De
gestichten en openbare gebouwen van Middelburg, Middelburg 1857, 17-20; D. Schou-
te, 'De levensloop van een ziekenhuis. Geschiedenis van het Gasthuis te Middelburg',
Archief, vroegere en latere mededeelingen voornamelijk in betrekking tot Zeeland, uitgegeven
door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1916) 137-286; J.L. Kool-Blokland,
De zorg gewogen. Zeven eeuwen Godshuizen in Middelburg, Middelburg 1990; I.D.R.
Bruijn, Ship's Surgeons of the Dutch East India Company. Commerce and the Progress of
Medicine in the Eighteenth Century, Amsterdam/Leiden 2009, o.a. 44. Voor de gasthuis
kapel als godshuis, zie: J.T. van Burg en H.J. Drayer, 500jaar te gast. De geschiedenis van
de Gasthuiskerk te Middelburg, Middelburg 1994.
2 H. Cook, Matters of Exchange. Commerce, Medicine, and Science in the Dutch Golden Age,
New Haven, etc. 2007.
3 M.E. Fissell (Johns Hopkins University): Matters of Exchange is a magisterial book link
ing science and commerce. From now on, the Scientific Revolution' has a Dutch accent.'
Vermelding 'Early praise for Matters of Exchange' op: http://yalepress.yale.edu.
4 D. Livingstone, Putting Science in Its Place. Geographies of Scientific Knowledge, Chi
cago 2003, geeft diverse voorbeelden van situaties waarin regionale cultuur bepalend is
geweest voor de wijze waarop wetenschappelijke praktijken zijn vormgegeven.
5 A. Grafton, New Worlds, Ancient Texts. The Power of Tradition and the Shock of Discovery,
Cambridge 1992. Zie voor de Nederlandse situatie: E. Jorink, Het boeck der natuere.
Nederlandse geleerden en de wonderen van Gods schepping, 1575-1715, Leiden 2006. Vgl.
ook: E. Bergvelt [e.a.JDe wereld binnen handbereik. Nederlandse kunst- en rariteitenver
zamelingen, 1585-1735, 2 dln., Amsterdam/Zwolle 1992, en idem, Burgers verzamelen
1600-1750. Schatten in Delft, Zwolle/Delft 2002.
6 P. Findien, Possessing Nature: Museums, Collecting, and Scientific Culture in Early Modern
Italy, Berkeley 1996, hfst. 3.
7 Zie voor een schets van de academische en niet-academische anatomische traditie nader:
M.J. van Lieburg, 'De medische faculteit te Groningen en de ontwikkeling van de medi
sche wetenschap. Een studie van de Groningse academische geschriften uit de jaren
1614-1714', in: A.H. Huussen (red.), Onderwijs en onderzoek. Studie en wetenschap aan
de academie van Groningen in de 17e en 18e eeuw, Hilversum 2003, 31-83. Voor het
internationale perspectief, zie: R. French, Medicine before science. The Business of Medicine
from the Middle Ages to the Enlightenment, Cambridge 2003.
8 T. Huisman, 'The Finger of God'. Anatomical Practice in 17th-Century Leiden, Leiden
2008. Voor een overzicht van de contemporaine catalogi van de verzamelingen van het
Leidse anatomisch theater, zie: H.J. Witkam, Catalogues of all the chiefest rarities in the
publick anatomie hall of the University ofLeyden, Leiden 1980.
9 J.A.M. Slenders, Het theatrum anatomicum in de Noordelijke Nederlanden, 1555-1800,
Nijmegen 1989.
10 K. van Berkel, In het voetspoor van Stevin. Geschiedenis van de natuurwetenschap in Neder
land 1580-1940, Meppel/Amsterdam 1985, 84-85.
11 C. de Waard, Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 h 1634, vol. 2, Den Haag 1942,
