VRUGTEN EN KREEFT
117
koninklijke hoven aan de muur hingen en een staand horloge de hele en halve uren
sloeg. Daarnaast lagen het met goudleer behangen 'voorsalet', dat volgestouwd was
met porselein, en de 'alcovie of slaepcamer'. Een galerij voerde naar een kamer die
met 'zayegroene en oranje banden' was behangen, en naar de grote 'zomereetzaal'.
Verder waren op de begane grond nog een kinderkamer, een keuken en de toe
gang tot de kelder te vinden. Op de verdieping lagen verschillende zolders en een
voor- en achterkamer die, te oordelen naar hun inrichting, niet tot de belangrijkste
vertrekken in huis behoorden, en twee kamers voor de knechten en de keukenmeid.
Over de tuin meldt de inventaris van 1723 alleen dat er diverse vazen en beelden
van marmer en bentheimersteen in stonden.
Tuinbeelden
Uit verschillende bronnen blijkt dat tegen het einde van de zeventiende eeuw in de
tuinen van Zeeuwse buitenplaatsen veel beeldhouwwerk te vinden was. Zo schreef
de Engelse bankier Sir Francis Child, die in juni 1697 een tochtje van Middelburg
naar Veere maakte, hoezeer hij ondanks de hobbelige weg genoten had van de lust
hoven langs de weg. Hij roemde vooral het hof Niet altijd Somerde buitenplaats
van Walleran Sandra's overbuurman Alexander de Muincq: 'small but very neat
with fine gardens, waterworks, statues etc, all of which we had a view through
a noble pair of open iron gates.'11 De inventaris die twee jaar na De Muincqs dood
werd opgemaakt, geeft ons een gedetailleerder beeld van dit lusthof.12 De tuin van
de buitenplaats was opgedeeld in verschillende ruimten, die door een stelsel van
lanen en paden met elkaar verbonden waren. Dichtbij het huis waren een 'Speel-
hoff', een 'Moes Hoff', een 'Franschen hoff' en een doolhof aangelegd. Overal
stond beeldhouwwerk. In het speelhof stonden twee kleine marmeren beelden 'ver
beeldende de schrijende en de veijnsende Liefde', vier vazen van bentheimersteen,
een viertal grote beelden van Bacchus, Venus, Mars en Pallas Athene en vier 'grou
pies' op een piëdestal. In het 'Franschen hoff' stonden op de vier hoeken en in het
midden in totaal acht beelden en twee vazen op piëdestals. In het 'Moes Hoff',
dat gedomineerd werd door een groot beeld van de Sabijnse maagdenroof, lag een
vijver met op elke hoek een hardstenen vaas. Wie zich in het doolhof vermaakte,
stuitte in het midden op een groot beeld van Samson. Ook de rest van de tuin, de
zogenaamde 'buytendreven', was rijkelijk voorzien van sculptuur. Langs de lanen
en op de kruispunten kon men in totaal nog eens negen vazen, twee borstbeel
den en dertien figuren van marmer en bentheimersteen op piëdestals bewonderen,
waaronder beelden van Saturnus, Hercules, Orpheus, Ceres en de Griekse filosofen
Heraclitus en Democritus.
In hoeverre de keuze van bepaalde beelden en decoratieve elementen op de tuin-
vazen weloverwogen en volgens een van tevoren opgesteld plan was gemaakt, is
moeilijk te bepalen. Veel zeventiende-eeuwse tuinen werden gebruikt om de deug
den en kwaliteiten van de eigenaar - meestal in de vorm van ongebreidelde loftui
tingen - te symboliseren middels de daarin opgestelde tuinsieraden. Op het hof
Niet altijd Somer lijkt het beeldhouwwerk inderdaad volop toespelingen op de eige
naar te bevatten, al is hier eerder sprake van ironie dan van zelfverheerlijking. De
Sabijnse maagdenroof, het beeld van Venus en de twee kleine marmeren beelden
