126
VRUGTEN EN KREEFT
Werk van Zeeuwse meesters
In de verzameling van Walleran Sandra bevonden zich naast stukken van Hollandse
schilders ook enkele schilderijen van Zeeuwse kunstenaars. Zowel oudere meesters
als Mattheus Molanus, Adriaan van de Venne, Daniel de Blieck en Dirck van Delen
als contemporaine schilders waren in zijn verzameling vertegenwoordigd. Sommi
ge oudere Zeeuwse stukken waren mogelijk afkomstig uit de erfenissen van zijn
moeder of zijn echtgenotes. Hoewel de schilderijen van Van de Venne en van Van
Delen rond 1700 nog volop verhandeld werden, waren vooral de kleine, minuti
eus geschilderde landschapjes van Molanus, evenals het werk van de Middelburgse
schilder Daniel de Bliek, tegen het einde van de zeventiende eeuw wat uit de mode
geraakt. In hoeverre de Middelburgse regenten rond 1700 jonge schilders in hun
omgeving stimuleerden door bewust werk aan te kopen, is nog niet goed onder
zocht. Op de veiling van Walleran Sandra's verzameling werd van slechts drie jonge
tijdgenoten werk aangeboden. De meeste stukken uit deze categorie waren afkom
stig van Anselmus Weeling (1675-1747), van wie Walleran Sandra maar liefst elf
schilderijen bezat.
Weeling, die afkomstig was uit 's Hertogenbosch, behoorde tot de groep schil
ders die slechts enkele jaren in Zeeland werkte. Na in zijn geboorteplaats het vak
geleerd te hebben, waren zijn vorderingen volgens zijn biograaf Johan van Gooi
al snel zodanig, dat hij zijn leermeester 'de kunstkroon van 't hooft stiet' en zijn
heil in Middelburg ging zoeken. Daar kwam hij rond 1698 in contact met een
kunstliefhebber die hem opdracht gaf kopieën van goede meesters te maken, met
als resultaat dat Weeling al snel met het vervaardigen van kabinetstukjes in de trant
van Gerard Dou en Godfried Schalcken in zijn onderhoud kon voorzien.46 Jean
Walleran Sandra bezat behalve diverse mythologische en bijbelse taferelen (zoals
een schilderij 'daer Perseus Andromeda verlost' en een voorstelling van het 'Offer
van Abraham') een portret en enkele genretaferelen van zijn hand. Op de veiling
van zijn nalatenschap varieerde de opbrengst van deze schilderijtjes van 0.11.0 tot
4. Ook in de verzameling van David Grenier waren schilderijen van Weeling te
vinden: een meisje met een waaiertje, een 'conterfeytsel' (portret) en een slapende
Diana. Het eerste stuk bracht 4 op, de andere twee elk 3.47 Ondanks het feit dat
Weeling in Middelburg een goede boterham wist te verdienen, liep het slecht met
hem af. Hij smeet zijn geld over de balk en raakte aan de drank. Op een gegeven
moment (het jaar is niet bekend) verliet hij het Zeeuwse om terug te keren naar
Den Bosch, waar hij in 1747 overleed. Van Weeling is tegenwoordig slechts één
gesigneerd werk bekend, een 'Heilige Familie met Elisabeth en de kleine Johannes
de doper', dat zich tot 1946 in de collectie van gravin Van Lynden op de Keukenhof
in Lisse bevond. Via de kunsthandel is dit schilderij na de oorlog in particuliere
handen gekomen en uit het zicht verdwenen.
De tweede lokale schilder van wie Walleran Sandra werk bezat, was de uit Ant
werpen afkomstige Jean Andreas Bizet (1672-na 1726). Bizet (of Biset, zoals zijn
naam ook wel gespeld wordt) werd in 1698 of 1699 gelijktijdig met Weeling lid
van het Middelburgse Lucasgilde. Ook hem ging het niet steeds voor de wind.
Eind 1700 bleek dat Bizet het tweede deel van zijn meestergeld nog steeds niet
had voldaan. Toen hij beloofde zijn schuld af te lossen door het leveren van een
'stuckie schilderie' ter waarde van het te betalen bedrag, bleek bij de openbare vei-
