90
WALLERAN SANDRA
en wel met de weduwe van Willem Thibaut, Susanna Radermacher. Veertien dagen
na de bruiloft, op 29 juli, overleed Sandra.3
Na de dood van zijn moeder in 1692 ging Walleran Sandra in haar huis aan de
Balans wonen. Behalve zijn woonhuis bezat Walleran Sandra in de Nieuwstraat te
Middelburg een pakhuis, dat hij aan de reders van de twee Peerl-schepen verhuurde
(waarover later meer)Buiten Middelburg bezat Jean Walleran Sandra aan de Veerse
weg het hof Niet altijd Winter (waarover meer bijzonderheden worden gegeven in
het artikel van Katie Heyning).4
Wat de Middelburgse tak van de familie betreft, is nog een persoon van belang:
David Sandra (1660-1708), een neef van Jean Walleran Sandra die van 1689 tot en
met 1704 lid was van het kiescollege van Middelburg. David kwam nooit hogerop,
omdat de vroedschap gesloten was voor lieden die niet in Middelburg geboren
waren. Door lid van het kiescollege van de raad te worden, konden zij toch eni
ge invloed uitoefenen. In het dagelijks leven was David Sandra werkzaam bij de
Rekenkamer van de Staten van Zeeland.5 David Sandra was een van de onderteke
naars van een groep van 98 Zeeuwen die na de dood van de koning-stadhouder in
1702 een pamflet richtten aan de Staten-Generaal en de Staten van Zeeland waarin
werd gevraagd om een onderzoek naar de misstanden in de financiële en machtspo
litieke situatie in de provincie.6
De familie Buteux, waaruit de zakenrelatie van Walleran Sandra voortkwam, kwam,
net als de Sandra's, oorspronkelijk uit Frankrijk. Het wapen van de familie Buteux
berustte in het oude stadsarchief van Middelburg. Het was van goud, met drie
zwarte merletten die naast elkaar waren geplaatst in het schildhoofd. Het wapen
werd met een helm gekroond. Het helmteken was een merlet van 'schild'. De dek
kleden waren goud en zwart en de schildhouders waren twee griffioenen die in
natuurlijke kleur (rood) waren getuigd. De wapenspreuk was Soli Deo Gloria7 Een
protestantse tak van de familie verliet Amiens naar aanleiding van geloofsvervol
ging. Jacques en Godefroit Buteux verlieten de stad in 1594 en 1596. Pieter Buteux
was de derde nakomeling van Charles Buteux, die in Amiens woonde. Voordat
Pieter naar Middelburg trok, heeft hij waarschijnlijk enkele jaren in Lille (Rijssel)
gewoond. Pieter had twee oudere zussen en een jongere zus: Suzanne, Marie en
Madelaine Buteux. Pieter Buteux werd in 1639 burger van Middelburg. Het is niet
uitgesloten dat hij voordien al enkele jaren in de stad had gewoond. Hij verdiende
zijn brood als lakenkoopman en trouwde in 1639 met Louise Segar, de weduwe van
Jaspar Sandra die te Mouveaux werd geboren.8 Opmerkelijk is dat Pieter Buteux
er een bijnaam op nahield. Een aantal brieven aan zijn Antwerpse zakenpartner
Jacques de Lannoy zijn ondertekend met 'Aman Crayen alias Pierre Buteux'. Dit
hoeft niets te betekenen, maar het kan duiden op het gebruik van een alias bij het
verrichten van handelstransacties die het daglicht niet konden verdragen.9 Buteux
woonde te Middelburg aan de Balans in het huis de Gouden Peere en had daar twee
kantoorbedienden. Na zijn dood bleef zijn weduwe daar wonen met haar stiefzoons
Charles en Pieter, die echter volgens het testament van hun vader voor hun 'mond-
cost' moesten betalen. De verhouding tussen de stiefmoeder en de stiefzonen was
zeer gespannen. De beide jongelieden verlieten eind jaren tachtig het huis op de
Balans en gingen wonen in hun 'prieel.' Het is onduidelijk waar dit zomerhuis gele
gen was.10 Het huis van Buteux bestond aanvankelijk uit drie panden die door hem
in 1661 werden gekocht. Deze werden in de jaren daarna afgebroken en vervangen
