102
WEGGAAN OF BLIJVEN
Tabel 1. Geregistreerde passagiers
aantal geregistreerde passagiers brieven
12 mariniers, onder wie Estieme Gerrier,
Pieter Jobsen, Maerten de Bock,
Ingel Gerritsen, Vincent Roeij
x Simon Rodrigues Pereira
x Anna R. Pereira kind van drie maanden
x Anthonij Cuijper
x Janneke Simpson
x Anthonij J. Rijckquart 1
x Vincent Schoppens 1
x Maria Wijsdorp
x Susanna Rosiers
x Heijndrick Cornelis van Buien
x Jacob Cornelissen van Buien
x Jacob Netto
x Jacob Benjaminse
x Charles Daly
x Jacob Kincks
x Jacob Koussemaecker
x Walter Grissin -
16 2
28
De overige geregistreerde passagiers op de Aerdenburghallen alleenreizend, lij
ken arbeidsmigranten te zijn. Meestal had deze vorm van migratie een tijdelijk
karakter, aldus Erika Kuijpers in haar studie over migratie in zeventiende-eeuws
Amsterdam.15 Het doel was om in een zo kort mogelijke tijd zo veel mogelijk geld
te verdienen en te sparen. Bij arbeidsmigratie speelden economische motieven de
grootste rol. Uitzichtloze perspectieven in de plaats van herkomst veroorzaakten
een trek naar de stad of naar andere plekken waar geld te verdienen viel. Buiten
eigen schuld kon men vanuit een veilige bestaanszekerheid vrij snel tot armoede
vervallen, bijvoorbeeld door een periode van ziekte, door invaliditeit of dood van
de kostwinner of door faillissement. Een sociaal vangnet bestond niet of nauwe
lijks, het armenhuis of uit bedelen gaan bleven over. De wisselvalligheid van het lot
kon mensen in de ellende storten en contractarbeid op de plantages in Suriname
bood het verlokkende vooruitzicht op een mogelijk vrijburgerschap na afloop van
het dienstverband.
In de Engelse koloniën was het 'indentured labour system' tot aan de tweede helft
van de zeventiende eeuw succesvol gebleken. Met gunstige arbeidsvoorwaarden
werden mensen geworven voor het werk op de plantages van de Engelse bezittingen
in de West. In de praktijk kwam dit neer op een vorm van slavernij; deze arbeiders
waren 'white slaves' in de ogen van de autochtone bevolking. Na de overname van
