144
WEGGAAN OF BLIJVEN
van opvarenden vormde de basis van mijn masterscriptie Geschiedenis Emigranten of
passantenUvA, 2012).
8 Over Jan van Ruiven: Zeeuws Archief (ZA), Archief Staten van Zeeland, inv.nr. 2035.1,
april 1669.
9 In de periode 1667-1675 zijn er 270 mannen overgebracht naar Suriname, 98 vrouwen
en 62 kinderen (ZA, Rekenkamer C, rekeningen en acquitten 1667-1675). Op de lijst
van weerbare mannen uit 1675 zijn 18 van de 270 namen terug te vinden.
10 Vronck - wrong, hier vermoedelijk een opgevulde band om een hoofdkapje, vanwege de
combinatie met musse (WNT), Golken Ceuvelaers aan haar broer, 'moode couleuren',
Isaac van Mildert aan Daniel van Mildert. Over tinnen borden, Willem Blaeu aan zijn
moeder.
1 1 Journaal, HCA 30/227-2, fol. 10, Vincent Schoppens aan Cornelija de Gelder.
12 Buiten de VOC, de WIC en de Admiraliteit waren er in de zeventiende eeuw geen
organisaties met bedrijfsarchieven. De particuliere archieven van reders en boekhouders
van de rederijen zijn niet bewaard gebleven of (nog) niet boven water gekomen (Davids,
Zeewezen152).
ld ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1440; Gecommitteerde Raden', het dagelijks bestuur van het
gewest Zeeland dat samen met de Staten het overkoepelend bestuur vormde.
14 ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1440, fol. 3. Vier mariniers behoorden bij de Compagnie
van Adriaan Banckert, Rekening voorschot op naam: ZA, Rekenkamer C, inv.nr. C
1460, fol. 4. De vijfde naam in de tabel is Vincent Roeij, die op 28 december vanuit het
kraaiennest als eerste land zag (journaal).
15 Kuijpers, Migrantenstad, 17.
16 ZA, Archief Staten van Zeeland, inv.nr. 2035.1, d.d. 03-08-1668. Crijnssen schreef dat
het verkopen van mensen niet gebruikelijk was in de Republiek, maar Klooster toont aan
dat al in 1642 mensen uit Zeeland via een bemiddelaar als 'indentured labourer' voor
drie jaar naar de Cariben werden vervoerd om op tabaks- en katoenplantages te werken
(Klooster, Illicit Riches, 33 noot 29).
17 Petitie inwoners: ZA, Archief Staten van Zeeland, inv.nr. 2035.1.
18 relegeerenverbannen, deporteren.
19 Ter vergelijking per maand: stuurman 40 gulden, timmerman 25 tot 34 gulden, chirur
gijn 32 gulden (ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1300).
20 Petitie 1671, ZA, Archief Staten van Zeeland, inv.nr. 2025.1, d.d. 11-03-1671.
21 Over de motivatie van de plantageaankoop bericht Abraham Crijnssen aan de Staten
van Zeeland, ZA, Archief Staten van Zeeland, inv.nr. 2035.1, d.d. 3 en 4 oktober 1668.
Abraham Crijnssen overleed op 01-02-1669. Boudewijn Ceuvelaers werd op 31-10-1669
begraven in Vlissingen (Begrafenisregister van de Nederduits Hervormde Gemeente Vlis-
singen, K 788 fol. 169 v.). Zie over Crijnssen en Ceuvelaers ook Warnsinck, Abraham
Crijnssen.
22 Maarten Lemps arriveerde op 10 november 1669 in Suriname met Daniel Thijssen Jan
sen op de Maria, voor 8 pond-16 schellingen-8 grooten 'met het genodt van de Cajuijt'
(ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1340).
23 ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1360, fol. 2. Bracht ontving 580 gulden voor 29 maanden
dienst a 20 gulden per maand (11/1668-03/1671).
24 Enthoven, Zeeland, 335 e.v. Vlissingen, Fort Rammekens en Den Briel waren onderpand
voor 5.000 Engelse soldaten en 1.000 ruiters onder leiding van de graaf van Leicester,
door Elisabeth I in 1585 naar de Republiek gestuurd als ondersteuning in de strijd tegen
Spanje. Deze onderpandsituatie werd in 1616 beëindigd en het garnizoen van 600 man
verliet Vlissingen. Zie ook Frijhoff, Eendracht, 161.
25 ZA, Rekenkamer C, inv.nr. 1360, fol. 2. De schrijfvaardigheid van Philip beperkte zich
vermoedelijk tot het tekenen van zijn initialen die hij opschrijft zoals hij ze hoort: de 'F'
van Philip. De drie brieven van Philip en Trijntje zijn in hetzelfde handschrift geschre
ven, of dat van Trijntje of van een derde.