24 VERBAEL II. Alle de hooffden gelyckse nu gemaect worden zijn goet om schepen aen te leggen voor vrienden ende vianden Welcke hoofden zoo men die gewoonlick is te maeken, zeer ombehoirlicke ende omproufytelicken gemaect zijn geweest, want daerdeure zoo 't landt van Walcheren als Zuytbeverlant nyet alleenlicken in groote onnuttelicke costen gebrocht worden, maer zeer gheonsterct103 zijn jegens de invasiën ende aenlegginge van den schepen van den vianden, die daer zeer bequamelicken aen moghen arriveren ende aenleg- gen met huere schepen, zoowel op een leech als oick hooch waetere, zoo't blijct by der caerten getekent met A.104 III. Die dycgraven zoucken veel dachgelden ende de ryswerckers veel vimmen rys te verwerckene Is oick te considereren dat dezelve uuytstekende hoofden, zoo men die nu leyt, zeer costelick ende schadelicke zijn de lande. Want alle dycgraven zoucken daerinne haer singulier105 prouffyt metten ryswerckers, te wetene de dycgraven om het werck langhe in treyn106 te houden, veel dachgelden te maekene, ende de ryswerckers zoucken veel rys te verwerckenen, die metter vimmen geloont worden, 'twelck al tendeert tot zeer groote ende excessive coste van den landen, ende waerdeur de landen meer ombewaert107 zijn dan gepreserveert ende beschermt. IIII. De neeren naerderen bij den lande neerende Zoowel als angaende de schueringe ende afflopinge van den voorlanden ende ver- diepinge van der zeegronden, die deur het leggen van den gewoonlicke rechte hooge uuytstekende hoofden de landen ende dyckaigiën meer ende naerder by commen. [f. 2v\ Ve. Naemen van winden ende landen up de winden liggende Is oick voirts in dit stuck te considereren, dat men op allen winden de landen eenen naeme geeft, te weten compt den wint uuyt den noortwesten zoo moet 't landt liggende aen 't zuytoosten een leeger108 lant wesen ende het noortwesten een opperlant. Wederom uuyten westen is het oisten een leger lant; uuyt het zuytwesten wordt het noortoosten voor een leeger lant gehouden. Ende zoo per consequent op d'een wint voor ende d'andere naer. VP. De winden zijn meesters van den stroomen Ende want de principaele materie daeranne hangt ende dependeert, te wetene dat genoech de winden de meesters van den stroomen zijn, welcke winden de stroomen in haer gewalt ende subjectie hebben, dat dezelve stroomen heure crachten thoonen naer der winden ordonnantie ende bestieren. VIIe. Naemen van de stroomen De dycgraven letten somtijts luttel up de namen van den stroomen Ende daeromme moeten wy oick weeten dat de stroomen hebben diversche naemen, te weten de achtervloet109, daerjegens de voorebbe110, halve vloet ende halffebbe, de voorvloet111 ende contrarie de achterebbe112. Van welcke distinctiën van vloeden ende ebben veele dycgraven zonderlinx daerop nyet en letten, maer alleenlicken de naemen van den stroomen, zonder daerinne met natuerlick verstant te wercke te ghaene ende te kennen de gelegentheijt van den voorn, stroomen, alleenlicken

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 2012 | | pagina 26