VERBAEL
31
By der naervolgende figuere zal Uwe Excellence zien wat peryckele dattet zijn zal
de lange noesche hoofden aen te doene, zoo wanneer de baeckenen opgetogen1''1
zullen zijn op een hooch waeter ende volle zee.
By de tweede figuere getekent met .B. mach men considereren dat twaelve lange
hoofden, noesch van lande affgebrocht, zouden meer prouffyts doen dan xxxvi
hoofden recht geleijt zijnde. Ende en zoude elck hooft maer behoeven wat meer
dan de helft van den rijse van een hoot recht geleijt ende hooch opgetimmert.
Daer mogen zijn rontsomme Walcheren aen de dijcken, zonder aen de strangen,1
beghinnende van Vlissinge van westen inne ende zoo lopende naer der Vere ende
nae den Polder141 ofte den Haeck142 in 't noirtwesten, bij estimatie meer dan tne-
gentich hoofden, 'twelck al wesen mach ontrent vier cleijn uren ghaens, elck ure
ghaens geëstimeert op xvic oft xvnc roeden, compt tsaemen ViM vmc roeden, zoo
zoude op elck LXX oft LXXV-oft daeromtrent roeden een hooft naer den anderen
schijnen te liggen. Ende ick zoude wel hoopen ende meynnen dat men met een
lanck hooft, noesch uuijtgesteken zijnde, zoude mogen beschutten ende bescher
men meer dan CXX oft [cjxxx roeden lencte dijcx ende voorlants daer nu op vijftich
roeden een hoot uuytsteect, naervolgende [f. 7v] de groote caerte,143 zoodat men
de helft van den hoofden van lande uuyt te stekene spaeren zoude mogen. Ende
daermede zoude men oick veel voorlants winnen, twelck men ter contrarie met
rechte hoofden meer verliest dan wint. Ende indyen men bevonde dat de stroomen
zoo van ebbe als van vloede hen nijet en wouden laeten geseggen zonder weder-
omme aen 't lant te nerenne, zoo mocht men de hoofden zoo noesch affgewrocht
wat ophaelen ende hoogen met een rys twee oft drye hoochte naer den heysch.144
Ende tusschen beijden zoude men een oudt hooft houden liggende ende noesch
affbringende maeken ende repareren, 'tzelve zal ons het drijven van den stroode op
een stil calm wedere, hetzij op de ebbe ofte vloet drijvende zoo voors. is, bewysen
ende den oirboir leeren.
Van gelycken zal men oick rontsomme den eylande moghen besoigneren ende wer-
cken, hoewel dese caerten alleenlicken op den zuijdtwesten ende zuydtoiste zijde
gedemonstreert worden.
8r afbeelding C\
f. 8v\ By de voorn, drye figueren zall Uwe Excellence mogen considereren, te weten
in de eerste caerte getekent met A, de menichfuldige corte neeren ende stromen die
de corte rechte hoofden maeken, zoodat de sommige dycgraven terechte sustineren
dat alle hoofden zoo geleijt, neeren maeken ende daeromme hoe meer rechte hoof
den uuytgesteken worden, hoe men 't lant meer met neeren traveilleert.
By de tweede figuere getekent met B zal Uwe Excellence zien hoe lancksaemich bij
de lange noesche hoofden van vloede geleijt, de stromen beleijt worden ende soet-
kens zonder fortse ten diepe waert innegedreven zonder aen t lant veele neeren te
maeken noch oick t'eijnde om de voors. hoofden, maer vallen de neeren tzeewaert
in de principaele stroomen. Ende zoo van gelijcke doen oick de hoofden van ebbe
geleijt haere bootschap wanneer de stroomen van den ebbe aen t lant vallen willen.
