34
VERBAEL
cipaelste compt deur de voorn, achtervloeyen ende voorebben, dewelcke hebbende
rencontre van den dycke. Ende alse een leger lant zijn, wederom met fortse keeren
moeten ten diepe waert inne. Ende commende gevallen van het hooch stael147 ende
voorlant in een groote diepte, zoo vallen dezelve waeteren ofse van eenen hoge
zolder vielen. Want de winden maeken de stroomen te jaeghen op alle leeger lan
den, zoodatter noch op dezelve leeger landen by een halff ure de tyden innegaen,
dat op de hooge lande de tyden tzeewaert uuytghaen, ende zoo per consequent
op de ebben. Ende daer en is nyet inne te twyffelen. Ende daerdeure comptet dat
de waeteren liggen ende draeyen jegens den principaelen stroom in 't diepe ende
t'eijnde de bermen eerse hen metten stroomen mengen ende vereenige muegen
die snel voorby schiet, zoo datse den gront zoo tsamen perturberen148 ende daer
deure de voorlanden geheel ontgronden. Ick houde datter luttele dyegraven zijn die
huer verstant zulx can begrijpen, als zoozeer gewortelt zijnde in de opinie zoo haer
ouders gedaen hebben datse anders nyet en connen.
Veele hooge hermen ende hooge hoofden slickenu9 veel rijs
Jan Vermet150 moet veel lijden
Want de meestendeel van den dyegraven, groove lantluijden, zijn alleenlicken stu
derende151 omme veele dachgelden te maeken ende veele te wereken, ende de rys-
werekers omme veel vimmen rys te verwereken, gelyck ick vooren genoech gezeijt
hebbe, het volck te traveilleren152 met veel schietens153 op de gemeetgetaelen154 ende
[f. 9v\ zooveele uuytlegginge155 te hebben ende 't lant by evictie156 ofte andere coop-
manschap157 't volck aff te coopene ten halven neersse158 by maniere van dyekers
sprekenne. Ick hebbe geweten dat in 't jaer van xxil ende XXIII eenen dyegrave tot
Bieselinge was die zijn zoonen oick stelde voor ryswerekers. De dachgelden waeren
groot. Veele hooge bermen, hooge hoofden slicken veel rys. De dyegraven slachten
dese cocx die meenen dat men met veele costen de spyse verbetert, maer somtyts ter
contrarie wel verargert, maer de neeringe moet in 't lant gehouden worden ende Jan
Vermet moetet al betaelen. Ende zoo brinct men de landen in grooten coste.
De neeren worden beter bedwongen met noesche hoofden dan met ryseren159 bermen
Metten uuytstekende hoofden zullen de bermen bewassen ende onder 't slijck commen,
zoodat men daeranne gheen cost meer aen doen en zal
Sulcke lange costelicke bermen zoude men wel mogen vermyden te maekene als
nyet behoefvelick zijnde, want met minderen cost ende in 't leggen van den voorn,
noesche hoofden de neeren bedwongen zouden worden aff te stromenne van de
conterlanden160 metten achtervloeyden ende voorebben datse verre voorby het
voorlant schieten zouden moeten, bringende het eijnde van den voorn, hoofden
zoo diepe ten stroome waert inne gelyck men metten ryse ophaelen mach, schieten
de voorby den bermen ende de grond zoo de bermen nu liggen ende noch diepere,
is 't mogelick zoo men best doen mach, deur 'twelck uuytsteken de voorn, bermen
verlanden zullen ende onder 't slyck bewassen. Ende het rys van den hoofden en
zoude op den hondersten penninck zooveele naer nyet costen, gelyck de bermen
costen, want daer 't voorlant is zoude men dammen van aerde moghen maken ende
die wel becrammen.161